همه چیز در مورد گچ مورد استفاده در ساختمان

گچ یک مصالح ساختمانی است که از سنگ گچ موجود در طبیعت بدست می آید. ای سنگ به صورت سولفات دو کلسیم آبدار در منابع سطح زمین یافت می شود و پس از خرد شدن و انتقال به کوره به شکل پودرهای بسیار ریز سفید رنگ برای مصارف ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد.

این نوع مصالح در صنایع مختلف کاربرد دارد، اما از جمله کاربردهای رایج آن مربوط به صنعت ساختمان است. کار با این مصالح ساختمانی دارای پیچیدگی و ریزه کاری مخصوص به خود می باشد، از این رو برای استفاده از آن به مهارت و ترفندهای خاص نیازمند است.

هنگام استفاده از گچ رعایت یکسری نکات بسیار حائز اهمیت می باشد که در این نوشته از ساختمانچی به آن ها می پردازیم.

گچ وقتی از کوره بیرون می آید، به آسیاب منتقل می شود و به صورت پودر در می آید. هر چه اندازه ذرات آن کوچک تر باشد، کیفیت آن بالاتر خواهد بود و برای گچبری های ظریف نیز بسیار مناسب تر است. گچ به صورت پودر و به حالت فله ای در بازار به فروش می رسد.

این ماده میل به ترکیب با آب دارد، از این رو آب و رطوبت را به راحتی جذب نموده و در صورت عدم استفاده فاسد می شود. پاکت های گچ را باید در محیطی به دور از رطوبت و نم نگهداری نمود تا بتوان آن ها را برای مدت زمان بیش تری در انبار نگه داشت.

این ماده به سرعت با آب واکنش نشان می دهد و سخت می شود. به همین دلیل کار کردن با آن نیازمند دقت و حوصله فراوان می باشد. زمان گیرش نمونه مرغوب این محصول نباید از 8 دقیقه کمتر و از 25 دقیقه بیشتر شود.

ویژگی های گچ ساختمانی

• این ماده بسیار سبک است و از این رو استفاده از آن هیچگونه بار اضافی بر ساختمان وارد نمی کند.
• استفاده از آن می تواند به نوعی سبب ایجاد عایق صوتی و حرارتی شود.
• خاصیت شکل پذیری گچ بالا است و می توان آن را به اشکال مختلف در آورد.
• در صورت کثیف شدن، امکان تمیز کردن آن به راحتی وجود ندارد.
• بزرگ ترین ایراد این محصول جذب رطوبت و طبله کردن در اثر آن می باشد. اعمال این ماده بر روی سطوح فلزی موجب ترکیب شدن آن با فلزات و تولید سولفات می شود. در نتیجه عمر قطعه مورد نظر کاهش پیدا می کند؛ از این رو قبل از پوشش سطوح آهنی، مسی و سربی با گچ باید یک لایه ضد زنگ روی آن ها قرار گیرد.
• مقاومت این متریال در برابر حریق بالا است و یک متریال کندسوز محسوب می شود.

انواع گچ مورد استفاده در ساختمان

• گچ‌سفید: این گچ به منظور سفیدکاری در ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. گچ‌سفید به صورت روکار استفاده می شود و در مقایسه با انواع دیگر گچ ساختمانی قیمت پایین تری دارد.
• گچ‌گیپتون: این نوع گچ از ترکیب گچ با افزودنی های چسبنده ای مانند سریشم بدست می آید. گیپتون به صورت دو لایه بر روی آجر، سطوح بتنی متخلخل، سطوح سیمانی، بلوک های سیمانی و بلوک های بتنی اجرا می گردد.
• گچ‌عاج: گچ عاج دارای دانه بندی بسیار نرم و میکرونیزه می باشد. از این گچ در مجسمه سازی، ساخت قطعات پیش ساخته، تولید رنگ لعابی و کشته کشی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد.
• گچ‌مرمر: گچ‌مرمر نوعی گچ بدون آب مولکولی می باشد که با محلول مخلوط و سپس مجددا پخته می شود و در برابر رطوبت از مقاومت بالایی برخوردار می باشد.
• گچ‌ساتن: گچ‌ساتن به منظور سفیدکاری لایه نهایی سطوح مورد استفاده قرار می گیرد و برای تهیه این متریال، آن را با مواد افزودنی همانند پرلیت مخلوط می کنند. 
• گچ‌سیوا: گچ‌سیوا برای انجام عملیات زیرکاری بسیار مناسب می باشد. بر روی سطوحی که با گچ‌سیوا پوشانده شدند می توان از انواع رنگ های روغنی، پوشش های اکریلیکی، دیوارپوش های PVC، گچ‌پلیمری ساتن و بلکا استفاده نمود.

نحوه استفاده از گچ

برای استفاده از این محصول در ساختمان ابتدا باید آن را با آب مخلوط نمود. بدین نحو که گچ را در ظرفی می ریزیم و به آن آب اضافه می کنیم. نسبت گچ به آبی که مورد استفاده قرار می گیرد، باید متناسب باشد.

وقتی گیرش اولیه خود را بدست آورد، آن را به کمک ماله روی سطح مورد نظر می توان اجرا نمود. حرکت ماله باید به صورت مورب نسبت به دیوار باشد؛ زیرا تنها خط کناری ماله می تواند سطحی صاف و یکدست ایجاد نماید.

با اجرای این روش ضخامت سطح را به اندازه مورد نظر می توان رساند. برای سفیدکاری ساختمان و پوشش روی آن و خاک اغلب از ترکیب گچ و آب استفاده می شود. زیرا سطحی سفید رنگ ایجاد می کند اما برای تولید ملات‌گچ خاک رس را با آب ترکیب می نمایند.

گچ و خاک برای تولید این ملات به میزان مساوی استفاده می شوند. اما براساس زودگیر یا تندگیر بودن می توان خاک رس را کمتر یا بیشتر به کار برد.

این ماده وقتی با آب ترکیب می شود، گرما ایجاد می کند. این گرما 20 درجه گرم تر از محیط موردنظر است، از این رو ملات‌گچ را می توان در دماهای پایین نیز استفاده نمود.

اگر هنگام تولید ملات گچی میزان گچی که با آب مخلوط می شود از حد مشخص کمتر باشد، پس از خشک شدن کاهش حجم می دهد، در نتیجه سطح ترک می خورد.

اگر ضخامت گچی که بر روی دیوار کشیده می شود، بیشتر از 8 سانتی متر باشد، لایه رویه خشک می شود، در حالی که لایه های زیرین هنوز خشک نشده اند.

این امر موجب ترک خوردگی سطح می شود، بنابراین ملات آن را باید به صورت لایه ای نازک در حد استاندارد روی سطوح اعمال کرد.

گچ رنگی

گچ‌رنگی از ترکیب پودرهای رنگی شیمیایی در گچ‌ساده تولید می شود. به طور طبیعی گچ دارای رنگ سفید یا خاکستری مایل به سفید یا کرم می باشد. اما با استفاده از افزودنی های طبیعی یا شیمیایی رنگ دهنده و بدون تغییر خواص آن می توان انواع‌گچ را در رنگ های مختلف تولید نمود. از گچ‌رنگی در ساخت گچ‌تحریر، پوشش دیوارها، ساخت مجسمه و ساخت دکورهای تزئینی استفاده می شود.

نکات پایانی

گچ از جمله مصالحی است که صرفاً برای نازک کاری ساختمان به کار می رود و مصرف آن برای سطوح باربر مناسب نیست.

در قسمت هایی از ساختمان که سطوح گچی در معرض بخار آب قرار می گیرند، باید روی آن ها یک لایه رنگ روغنی کشیده شود. هر چند این رنگ نمی تواند به طور صد درصد سطوح گچی را ضد آب کند. اما تا حدی دوام آن ها را بالاتر می برد.