ایمنی و سلامت کارکنان از مهم‌ترین دغدغه‌های هر سازمان و کارفرمایی است. یکی از ارکان اصلی تأمین این ایمنی، استفاده صحیح و به‌روز از لوازم ایمنی است. با توجه به پیشرفت تکنولوژی و افزایش پیچیدگی فرآیند کاری، استانداردهای ایمنی نیز به طور مداوم در حال تغییر هستند. این تغییرات مستلزم آشنایی کارفرمایان و کارگران با آخرین الزامات قانونی و استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب است.
قوانین و مقررات آیین نامه تجهیزات حفاظت فردی
آیین نامه تجهیزات حفاظت فردی مجموعه‌ای از قوانین و دستور العمل‌ها است که با هدف حفاظت از سلامت و ایمنی کارکنان در محیط‌های کاری مختلف تدوین شده است. این آیین‌نامه‌ها بر روی انتخاب، استفاده و نگهداری صحیح از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) تمرکز دارند.
این تجهیزات شامل کلاه ایمنی برای جلوگیری از آسیب‌های سر، عینک ایمنی برای محافظت از چشم‌ها در برابر مواد شیمیایی و پرتوهای مضر، ماسک برای حفاظت از دستگاه تنفسی در برابر گرد و غبار و گازهای خطرناک، دستکش برای محافظت از دست‌ها در برابر مواد شیمیایی و سایش، کفش ایمنی برای جلوگیری از آسیب‌های پا و لباس کار برای محافظت کلی از بدن در برابر مواد شیمیایی و حرارت است. استفاده صحیح و مداوم از این تجهیزات، نقش بسیار مهمی در کاهش حوادث و افزایش ایمنی در محیط کار دارد.
براساس این آیین‌نامه، کارفرمایان موظف هستند خطرات موجود در محیط کار را شناسایی کرده و با توجه به نوع خطر، تجهیزات حفاظت فردی مناسب را به صورت رایگان در اختیار کارگران قرار دهند. همچنین، کارگران باید آموزش‌های لازم در مورد نحوه استفاده صحیح و نگهداری از این تجهیزات را فرا بگیرند. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی در شرایطی که خطر وجود دارد، اجباری بوده و کارفرمایان موظف به نظارت بر استفاده صحیح و نگهداری مناسب از این تجهیزات هستند.
استفاده صحیح از این تجهیزات نه تنها به طور چشمگیری از بروز حوادث کارگاهی پیشگیری می‌کند، بلکه با افزایش احساس امنیت در کارگران، بهره‌وری را نیز بهبود می‌بخشد. همچنین، با کاهش هزینه‌های ناشی از حوادث و جراحات، بار مالی سنگینی که بر دوش کارفرمایان و سیستم‌های بیمه‌ای است، کاهش می‌یابد. علاوه بر این، پایبندی به این آیین‌نامه، نشان‌دهنده مسئولیت‌پذیری اجتماعی کارفرمایان و تعهد آن‌ها به سلامت و ایمنی کارکنان است.
علامت گذاری و نوشتن اطلاعات بر روی لوازم حفاظت فردی
علامت‌گذاری صحیح و کامل بر روی تجهیزات حفاظت فردی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این عمل نه تنها به کارگران کمک می‌کند تا در محیط‌های شلوغ و پرخطر، به سرعت تجهیزات مناسب خود را شناسایی کنند، بلکه به کارفرمایان نیز امکان می‌دهد تا بر استفاده صحیح و نگهداری مناسب از این تجهیزات نظارت داشته باشند. ثبت اطلاعاتی همچون تاریخ خرید، انقضا و بازرسی تجهیزات بر روی آن‌ها، مدیریت و کنترل استفاده از این وسایل را تسهیل می‌نماید. علاوه بر این، در محیط‌هایی که چندین نفر از یک نوع تجهیز استفاده می‌کنند، علامت‌گذاری به تعیین مالکیت هر تجهیز کمک شایانی خواهد کرد. همچنین، بسیاری از استانداردهای ایمنی، الزامات مشخصی را برای علامت‌گذاری این تجهیزات تعیین نموده‌اند که رعایت آن‌ها از لحاظ قانونی نیز ضروری است.
اطلاعاتی که باید بر روی تجهیزات حفاظت فردی درج شود:
- نام یا علامت مشخصه کارخانه سازنده: این اطلاعات به شناسایی تولیدکننده و کیفیت تجهیزات کمک می‌کند.
- نام کشور سازنده: نشان‌دهنده منشأ تولید تجهیزات است.
- سال و ماه ساخت: این اطلاعات به تعیین عمر مفید تجهیزات کمک می‌کند.
- تاریخ انقضا: در صورتی که تجهیز دارای تاریخ انقضا باشد، باید به وضوح مشخص شود.
- نوع کاربرد: مشخص می‌کند که تجهیز برای چه نوع خطری طراحی شده است.
- استاندارد: نشان می‌دهد که تجهیز بر اساس کدام استاندارد تولید شده است.
- شماره و تاریخ تأییدیه: در صورت وجود تأییدیه‌های لازم، باید به آن‌ها اشاره شود.
- نام یا شماره شناسایی کاربر: این اطلاعات به تعیین مالک تجهیز کمک می‌کند.
روش‌های علامت‌گذاری
علامت‌گذاری بر روی تجهیزات حفاظت فردی به منظور شناسایی، کنترل و نظارت بر آن‌ها، از اهمیت بالایی برخوردار است. روش‌های متداول علامت‌گذاری شامل استفاده از برچسب‌های مقاوم در برابر سایش و مواد شیمیایی، حکاکی بر روی سطح تجهیزات برای مواد مقاوم و رنگ‌آمیزی بخش‌هایی از تجهیزات است. انتخاب روش مناسب برای علامت‌گذاری به جنس تجهیزات، شرایط محیطی و نوع اطلاعاتی که قرار است بر روی آن‌ها درج شود، بستگی دارد.
انواع تجهیزات و لوازم حفاظت فردی
تجهیزات حفاظت سر
- کلاه ایمنی: از سر در برابر ضربه، سقوط اجسام و برق گرفتگی محافظت می‌کند.
- کلاه ایمنی عایق: برای کار در محیط‌های با خطر برق گرفتگی استفاده می‌شود.
تجهیزات حفاظت چشم و صورت
- عینک ایمنی: از چشم در برابر ذرات، پرتوهای مضر، مواد شیمیایی و برخورد اجسام محافظت می‌کند.
- سپر صورت: از کل صورت در برابر پاشش مواد شیمیایی، ذرات و حرارت محافظت می‌کند.
تجهیزات حفاظت تنفسی
- ماسک‌های فیلتر دار: برای محافظت در برابر گرد و غبار، ذرات و بخارات مضر استفاده می‌شود.
- دستگاه تنفسی خودکار: برای کار در محیط‌های با کمبود اکسیژن یا آلودگی شدید هوا استفاده می‌شود.
تجهیزات حفاظت دست
- دستکش ایمنی: از دست در برابر مواد شیمیایی، حرارت، سرما، بریدگی و سایش محافظت می‌کند.
تجهیزات حفاظت پا
- کفش ایمنی: از پا در برابر سقوط اجسام، لغزش، برخورد با اجسام تیز و مواد شیمیایی محافظت می‌کند.
تجهیزات حفاظت بدن
- لباس کار: برای محافظت از بدن در برابر مواد شیمیایی، حرارت، سرما و پاشش مواد استفاده می‌شود.
- جلیقه نجات: برای کار در محیط‌های آبی استفاده می‌شود.
تجهیزات حفاظت شنوایی
- گوشی ایمنی: برای محافظت از گوش در برابر صدای بلند استفاده می‌شود.
جمع بندی
تجهیزات حفاظت فردی (PPE) در محیط‌های کاری و تغییرات اخیر در آیین‌نامه‌های مربوطه از اهمیت بالایی برخوردار هستند. براساس این آیین‌نامه‌ها، کارفرمایان موظف‌اند باتوجه‌به خطرات موجود در محیط کار، تجهیزات ایمنی مناسب را در اختیار کارگران قرار دهند و آموزش‌های لازم برای استفاده صحیح از آن‌ها را ارائه کنند.
استفاده از PPE نه تنها از بروز حوادث و آسیب‌های کاری جلوگیری می‌کند؛ بلکه باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های ناشی از حوادث می‌شود. همچنین علامت‌گذاری روی تجهیزات و اطلاعاتی که باید بر روی آن‌ها درج شود بسیار مهم هستند. با تأکید بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی کارفرمایان در زمینه ایمنی کارکنان، اهمیت پایبندی به این آیین‌نامه‌ها را مورد تأکید قرار می‌دهد.
