فازمتر یا فازنما ابزاری برای آزمایش وجود یا عدم وجود ولتاژ الکتریکی می باشد. به منظور اندازه گیری اختلاف پتانسیل الکتریکی باید از دستگاهی به نام مولتی متر استفاده کنید. در حالی که برای مشخص کردن اختلاف پتانسیل باید فاز متر را مورد استفاده قرار دهید.
فازمتر وسیله ای سبک و ارزان است و به راحتی می توانید آن را به هر جایی که خواستید حمل کنید. حتی برخی فازمترها به عنوان پیچ گوشتی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. با این مقدمه، در ادامه این نوشته از ساختمانچی با ما همراه باشید تا با انواع فاز متر و ویژگی های آن آشنا شوید.
ویژگی های فنی فاز متر
فاز متر از یک لامپ نئونی با چند مگا اهم مقاومت سری تولید می شود. زمانی که اختلاف پتانسیل بیش از 70 ولت از لامپ نئونی عبور می کند، گازهایی که در داخل آن قرار دارند یونیزه می شود. در نهایت نور مرئی بوجود می آید.
وظیفه مقاومت سری این است که اجازه ندهد جریان عبوری به حد خطرناکی برسد. فازمترها دارای بدنه ای عایق و ایزوله می باشند. به نحوی که اگر سر فلزی آن به قسمتی که دارای ولتاژ می باشد وصل شود، برای فرد خطرناک نمی باشد.
کاربرد فازمتر
فازمتر وسیله ای ساده و پرکاربرد است که با استفاده از آن می توان وجود یا عدم وجود جریان الکتریسیته را مشخص نمود. با استفاده فاز متر می توان مشکلات و اختلالات الکتریکی را تشخیص داد.
نحوه استفاده از فازمتر
ابتدا باید هر پوششی که ممکن است ارتباط شما را با مدار برقی قطع کند، بردارید. بین سیم و فاز متر نباید چیزی قرار داشته باشد. بخش مناسبی از سیم را انتخاب کنید و سر فاز متر را بر روی سیم لخت قرار دهید.
زمانی که سر فازمتر به سیم متصل است، باید بخشی از پوست شما نیز با انتهای فلزی فازمتر تماس داشته باشد. به طور مثال می توانید یکی از انگشتان خود را بر روی این قسمت قرار دهید.
در این حالت، اگر لامپی که در انتهای فاز متر قرار دارد، روشن شد، به این معنی است که سیم، دارای جریان الکتریسیته می باشد. در صورتی که لامپ اگر روشن نشود، جریانی درون سیم وجود ندارد.
فازمترهای معمولی تنها وجود یا عدم وجود جریان برق را نشان می دهند. در حالی که برخی فازمترها مانند فاز متر دیجیتالی، علاوه بر آن، میزان وات و ولت سیم را نیز برای شما محاسبه می کنند.
انواع فازمتر
انواع مختلفی از فازمتر با کاربری های مختلف در بازار وجود دارد، که پرکاربردترین آن ها عبارت اند از:
فاز متر ساده پیچ گوشتی
فازمتر پیچ گوشتی از ساده ترین انواع فاز متر محسوب می شود. علاوه بر تشخیص وجود یا عدم وجود برق، از این فازمتر به عنوان پیچ گوشتی برای بازکردن پیچ ها نیز استفاده می شود.
به منظور بررسی وجود جریان الکتریکی، باید نوک فاز متر را وارد پریز برق کنید و یا بر روی قسمت بدون روکش سیم برق قرار دهید. یکی از انگشتان کاربر باید بر روی انتهای دسته و در قسمت فلزی فازمتر قرار گیرد.
این کار به منظور عملکرد بهتر فاز متر است. زیرا با گذشتن جریان کوچکی از طریق انگشت روی فازمتر، عملکرد فازمتر به صورت صحیح و بدون ایراد می باشد.
اگر پریز یا سیم برق دارای جریان الکتریکی باشند، پس از قرارگرفتن فاز متر بر روی آن ها، چراغ کوچکی که در انتهای فازمتر قرار دارد، روشن می شود. در غیر این صورت اگر جریانی وجود نداشته باشد، چراغ نیز روشن نمی شود. فاز متر ساده از ۸ قطعه تشکیل می شود:
- لبه
- عایق
- محافظه
- مقاومت
- گیره
- لامپ
- فنر
- پیچ
فاز متر مولتی کالر
این نوع فاز متر از جمله مدل های جدید محسوب می شود و یک لامپ نئون با شدت نور بالا، در آن تعبیه می شود. وجود لامپ نئونی پر نور در این فاز متر سبب می شود تا از آن در محیط های بارانی و شب ها به خوبی و بدون هیچ مشکلی استفاده شود. لامپ های نئونی موجود در فاز متر مولتی کالر قابل تعویض نیز می باشد.
فازمتر دیجیتال یا الکترونیکی
امروزه نسل جدیدی از فازمترها به بازار عرضه می شود که علاوه بر تشخیص سیم فاز از سیم نول، می تواند میزان ولتاژ و اندوکتانس را نیز نمایش دهد. این فاز متر می تواند ولتاژهی 12 تا 220 ولت و از نوع AC و DC را اندازه گیری کند و میزان ولتاژ را به صورت کاملا دقیق نشان دهد.
استفاده از این نوع فازمترها کاملا بی خطر می باشد. کم حجم و اندازه بودن و قابلیت قرار گیری در جعبه ابزار و کیف ابزار از جمله مزایای دیگر این نوع فاز متر محسوب می شود.
فازمتر القایی
نام دیگر این نوع فازمترها، فاز متر غیر تماسی یا دیجیتالی می باشد، زیرا بدون تماس مستقیم، می تواند کار خود را انجام دهد. این نوع فاز متر میدان الکتریکی در اطراف جسم را تشخی می دهد.
در این حالت نیازی به لخت کردن سیم نمی باشد. به همین دلیل، خطر برق گرفتگی نیز به حداقل می رسد. فاز متر القایی علیرغم نامی که دارد، از کاربری بسیار ساده ای برخوردار می باشد.
زمانی که فازمتر دیجیتال در نزدیکی سیم برق قرار می گیرد، یک تقسیم کننده ولتاژ خازنی بوجود می آید که ظرفیت خازنی بین هادی و سنسور و نیز بین سنسور و زمین را در بر می گیرد.
در صورتی که جریان برق وجود داشته باشد، فازمتر به راحتی آن را تشخیص می دهد و چراغ آن روشن می شود. از معایب این نوع فازمترها این است که نمی توانند ولتاژهای درون کابل های حفاظ دار را تشخیص دهند.
فازمتر یک سر یا یک تماسه
در این نوع فاز متر، یک سر آن در محل مورد نظر و سر دیگر آن در دست قرار می گیرد. این فازمتر مشابه پیچ گوشتی تولید می شود و نوک آن محل تماس برای تست الکتریکی می باشد. یک لامپ با جریان ضعیف نیز در آن وجود دارد که در صورت وجود جریان برق، روشن می شود.
فاز متر مدل یک سر از معمول ترین و ارزان ترین انواع فازمتر محسوب می شود و امکان برق گرفتگی هنگام کار از معایب آن بشمار می آید.
خرابی یا اشکالاتی مانند وجود آب داخل محفظه فاز متر سبب می شود تا فرد در برابر جریان مستقیم برق قرار گیرد که حتی ممکن است منجر به مرگ وی نیز شود.
از دیگر معایب این فازمتر ساده این است که ممکن است جریان های برق ضعیف را نشان ندهد و لامپ روشن نشود. همچنین اگر فرد بر روی محل عایق قرارگرفته باشد، چراغ فازمتر روشن نمی شود.
فازمتر دو سر یا دو تماسه
این فاز متر دارای دو سر می باشد. یک طرف آن پیچ گوشتی و طرف دیگر آن دارای سیم لامپ دار است که در قسمت انتهایی فازمتر قرار دارد.
قسمت جلویی فاز متر به محل مورد نظر برای تشخیص ولتاژ، متصل می شود؛ اما بخش انتهایی فازمتر را به جای تماس با انگشتان دست، به زمین متصل می کنند.
اگر ولتاژی بین دو نقطه وجود داشته باشد، لامپ روشن می شود. وجود این سیم سبب می شود تا شخص از مدار آن متوجه وجود ولتاژ بین هر دو نقطه شود.
عموما از این نوع فازمتر به منظور تشخیص قطعی سیم های اتومبیل و دیگر مدارهای مستقیم استفاده می شود.
از فاز متر دو سر می توان برای تشخیص جریان الکتریکی برق شهری، برق مستقیم کم تر از 12 ولت و برق فشار قوی تا 2000 ولت استفاده نمود. فازمترهای دو سر به دلیل این که ارتباط مستقیمی با فرد ندارند، خطر برق گرفتگی را تا حد زیادی کاهش می دهند.
فازمتر غیر تماسی
این نوع فاز متر بدون نیاز به تماس مستقیم با سیم، می تواند تنها با تشخیص تغییرات میدان الکتریکی در اطراف سیم، یا هر وسیله ای که جریان متناوب دارد، تشخیص دهد که آن وسیله دارای ولتاژ است یا خیر. از مزایای این فازمتر این است که نیازی به لخت کردن سیم نمی باشد و تماس با جریان برق و خطر برق گرفتگی به حداقل می رسد.
تنها حرکت دادن فاز متر غیر تماسی در اطراف سیم می تواند محل قطعی وجود ولتاژ را تشخیص دهد و دیگر نیازی به لخت کردن سیم نمی باشد.
از مزایای دیگر فازمتر غیر تماسی نیز می توان امکان تشخیص جریان برق از سیم هایی که در داخل دیوار قرار گرفتند و عمق زیادی ندارند را نام برد. البته از این فاز متر نمی توان برای تشخیص کابل هایی که روکش ضخیم دارند و در عمق دیوار قرار گرفتند، استفاده کرد.
راهنمای خرید پبچ گوشتی فازمتر
خرید فاز متر به نوع نیاز شما بستگی دارد. اگر می خواهید علاوه بر جریان الکتریسیته، ولتاژ آن را نیز حساب کنید، بهتر است فازمتر دیجیتالی بخرید، اما اگر صرفه می خواهید بدانید که در سیم جریان وجود دارد یا خیر، بهتر است نمونه های ساده لامپ دار را خریداری نمایید.
یک فاز متر خوب علاوه بر کارایی مناسب باید از استحکام، قدرت، طول عمر و دوام بالایی نیز برخوردار باشد. اگر به دنبال فازمتری هستید که علاوه بر جریان و ولتاژ، فرکانس و مقاومت سیم را نیز نشان دهد، بهتر است فاز متر القایی را خریداری نمایید.
نکات مهم هنگام خرید فازمتر
برخی از این نکات مهم در این زمینه خرید این ابزار به شرح زیر می باشد:
اندازه فازمتر
فازمتر در ابعاد و اندازه های مختلفی به بازار وجود دارد دلیل آن ترمینال ها و پیچ هایی است که در بازار در ابعاد مختلفی وجود دارد.
نوع محصول
فازمتر دارای انواع مختلفی است و هر کدام دارای نحوه عملکرد، نوع ساخت و قیمت متفاوتی هستند. برای افرادی که میزان ولتاژ عبوری از درون سیم برای آنها بی اهمیت است، خرید فازمترهای معمولی یا همان فازمتر پیچ گوشتی مناسب است. اما برای افرادی که به صورت حرفه‌ای از فازمتر استفاده می کنند و میزان ولتاژ عبوری درون یک سیم برایشان اهمیت دارد، معمولاً اقدام به خرید فازمترهای دیجیتالی می نمایند.
ایمنی محصول
ایمنی در خرید هر ابزاری مهم است و در مورد فاز متر به دلیل این که مستقیم با برق سروکار دارد و در صورت ایمن نبودن می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری را وارد نماید. توجه داشته باشید که فازمترهایی که قسمت دسته آنها به خوبی عایق شده باشد و اگر میله آن از جنس دسته باشد ایمنی بالایی دارند.
کلام پایانی
ما در این نوشته از ساختمانچی به معرفی فاز متر و نکات مهم در این زمینه پرداختیم. امیدواریم از مطالعه این نوشته لذت ببرید و به اطلاعات ارزنده ای در این زمینه دست یافته باشید.
در صورت تمایل می توانید نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را در مورد این مبحث با ما اهالی ساختمانچی در میان بگذارید.
سوالات متداول
فازمتر وسیله ای ساده و پرکاربرد می باشد که با استفاده از آن می توان وجود یا عدم وجود جریان برق را اندازه گیری کرد.
ابتدا باید سر فازمتر را بر روی سیم لخت شده قرار دهید و انگشت خود را در انتهای فازمتر و بر روی قسمت فلزی بچسبانید.
در این حالت اگر سیم دارای جریان برق باشد، لامپ نئونی که درون فازمتر و در بخش انتهایی آن تعبیه شده، روشن شود، سیم دارای برق می باشد ولی اگر لامپ روشن نشود، نشان دهنده این است که جریان برقی در این سیم وجود ندارد.
فازمتر ساده پیچ گوشتی، فازمتر القایی، فازمتر یک سر، فازمتر دو سر، فازمتر دیجیتال، فازمتر غیر تماسی و فازمتر مولتی کالر از جمله انواع فازمتر محسوب می شوند.
