گاست پلیت چیست؟ همانطور که می دانید امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی و امکان استفاده از مصالح با کیفیت می توان سازه هایی ساخت که علاوه بر داشتن مقاومت کافی بتوانند کارایی و عملکرد مناسبی را ارائه دهند.
سازه ها غالباً به دو صورت اسکلت بتنی و فلزی بنا می شوند. اگر چه ساختمان هایی وجود دارند که در ساخت آن ها از مصالح بنایی استفاده می شود. ورق اتصال در طراحی و ساخت سازه ها با اسکلت فلزی، برای مهار بارهای جانبی از سیستم قاب خمشی و مهاربند استفاده می شود.
در این صورت سازه علاوه بر مقاومت در برابر بارهای ثقلی شامل وزن ساختمان و بارهای مرده و زنده، می تواند در برابر بارهای جانبی چون بار باد و زلزله نیز مقاومت کند.
در صورتی که برای این کار مهاربند به کاربرده شود، برای اتصال مهاربند به تیرها و ستون های اصلی از ورق اتصال استفاده می شود. با این مقدمه، در ادامه این نوشته از ساختمانچی با ما همراه باشید تا با گاست پلیت و نکات مهم در مورد آن آشنا شوید.
گاست پلیت چیست؟
گاست پلیت ها ورق های متصل كننده اعضای اصلی بادبند به تیر و ستون هستند که می توانند با پیچ، پرچ یا جوش و یا ترکیبی از این سه نوع اتصال به تیرها و ستون ها متصل شود. ورق اتصال علاوه بر سازه ها در پل ها نیز استفاده می شود.
صفحات گاست پلیت با توجه به کاربردی که خواهند داشت، معمولا از نورد سرد و یا از فولاد گالوانیزه تولید می شوند. فولاد گالوانیزه مقاومت بیشتری در برابر زنگ زدگی از خود نشان می دهد. معمولا در قسمت هایی که در معرض هوا و زنگ زدی قرار دارند از فولاد گالوانیزه استفاده می شود.
با این وجود باز هم بهتر است تا از ضد زنگ روی ورق اتصال استفاده شود و سطوح آن را با ضد زنگ پوشاند. بعضی اوقات ممکن است در تهیه گاست پلیت از مس و آلومینیوم استفاده شود؛ اما استفاده از این دو ماده منوط به شرایطی است.
ورق اتصال مس و آلومینیوم در سازه هایی استفاده می شوند که نیاز به تحمل بار زیادی ندارند. استفاده از مس و آلومینیوم جلوه و نمای جذاب تری ایجاد می کند.
کاربرد گاست پلیت
از ورق اتصال در سازه های مختلف استفاده می شود. همان طور که پیش تر گفتیم، این قطعه در اتصال اعضای مهاربند به ستون های اصلی کاربرد دارد. تقریبا در تمام سازه هایی که از فلز تولید می شوند صفحه اتصال مورد استفاده قرار می گیرد.
معمولا در اتصالات پل ها به ابعاد بزرگ و با ضخامت بیشتر گاست پلیت نیاز است. در حالی که در خرپاها ابعاد کوچک تر و کم ضخامت تر ورق اتصال استفاده می شود.
اندازه و قدرت گاست پلیت، با اندازه و عملکرد سازه رابطه مستقیم دارد. هر چه مقدار نیرویی که قرار است منتقل شود بزرگ تر باشد، ابعاد گاست پلیت نیز افزایش می یابد. طراحی صحیح و درست ورق اتصال کمک می کند تا بارها به درستی منتقل شوند و سازه عملکردی مناسب داشته باشد.
طراحی گاست پلیت
گاست پلیت را می توان در اشکال و اندازه های متفاوت و از جنس مصالح مختلف ساخت. به طور معمول صفحات اتصال مربع و یا مستطیل شکل هستند. اگرچه می توانند به شکل مثلثی و یا هر شکلی با توجه به سفارشات تولید شود.
در حین طراحی ورق اتصال باید دقت شود تا قسمتی برای اتصال آن از طریق پیچ، پرچ یا جوش در لبه های گاست پلیت در نظرگرفته شود. در طراحی ورق اتصال چندین نوع اتصال وجود دارد که شامل گاست پلیت های KT، اتصالات مهاربندی بار یکنواخت و دسته‌ای از بولت ها می باشند.
گاست پلیت KT بدین معنی است که چندین عضو از طریق این ورق اتصال به یکدیگر متصل می شوند. به این نوع ورق اتصال یک تیر و دو تا سه ستون دیگر، تیر دیگر و یا یک عضو خرپایی، از طریق پیچ و جوش متصل می گردد.
در اتصالات مهاربندی بار یکنواخت، یک تیر، ستون و یک عضو دیگر به ورقه اتصال وصل می شوند. به این صورت که ستون به گاست پلیت پیچ می شود و تیر جوش می خورد. اتصال عضو دیگر می تواند از طریق جوش یا پیچ باشد.
نکات مهم در طراحی گاست پلیت
در طراحی ورق اتصال باید به نکات زیر دقت کرد:
- نحوه اتصال اعضا باید به گونه ای باشد که مرکز ثقل نیروهای اعمالی به گاست پلیت از تمامی اعضای متصله از یک نقطه بگذرد.
- در طراحی ورق اتصال باید فضای کافی برای اعمال جوش و یا اتصال با پیچ و پرچ در نظر گرفته شود.
- ضخامت ورق اتصال باید به گونه ای تعیین شود که تنش های عمودی و برشی را تحمل کند.
در طراحی ورق اتصال باید دقت کرد که روابط مذکور برای اعضای سازه ای در مقاومت مصالح برای اعضایی است که نسبت طول به عمق آن ها بیش تر از حد مشخصی باشد.
بنابراین، از آن جایی که نسبت طول و عرض ورق اتصال تقریبا یک است، نمی توان آن ها را در دسته تیرهای برنولی قرار داد. این بدین معنی است که حداکثر تنش قائم ممکن است در تارهای میانی رخ دهد و لزوما تنش قائم ماکزیمم در تارهای پایینی به وقوع نمی پیوندد.
کلام پایانی
ما در این نوشته از ساختمانچی به معرفی گاست پلیت و نکات مهم در خصوص آن پرداختیم. امیدواریم از مطالعه این نوشته لذت ببرید و به اطلاعات ارزشمندی دست پیدا کنید. در صورت تمایل می توانید نظرات خود در این زمینه را با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
گاست پلیت یا ورق اتصال در طراحی و ساخت سازه ها با اسکلت فلزی، برای مهار بارهای جانبی از سیستم قاب خمشی و مهاربند استفاده می شود تا سازه علاوه بر مقاومت در برابر بار های ثقلی شامل وزن ساختمان و بارهای مرده و زنده، بتواند در برابر بارهای جانبی چون بار باد و زلزله نیز مقاومت کند.
این قطعه در اتصال اعضای مهاربند به ستون های اصلی کاربرد داشته و تقریبا در تمام سازه هایی که از فلز ساخته می شوند صفحه اتصال مورد استفاده قرار می گیرد.
معمولا در اتصالات پل ها به ابعاد بزرگ و با ضخامت بیشتر گاست پلیت نیاز است، در حالی که در خر پاها ابعاد کوچک تر و کم ضخامت تر گاست پلت به کار برده می شود.
نحوه اتصال اعضا باید به گونه ای باشد که مرکز ثقل نیروهای اعمالی به گاست پلیت از تمامی اعضای متصله از یک نقطه بگذرد. در طراحی ورق اتصال باید فضای کافی برای اعمال جوش و یا اتصال با پیچ و پرچ در نظر گرفته شود. ضخامت ورق اتصال باید به گونه ای تعیین شود که تنش های عمودی و برشی را تحمل کند.
