انواع ماسه ساختمانی و کاربردهای آن

ماسه نمونه ای از مصالح ساختمانی است که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی می توان ماسه را بر اساس دسترسی و منبع، شکل ظاهری و اندازه دانه، کاربرد، تحلیل غربال و ترکیب شیمیایی در دسته بندی های مختلف قرار داد. در ادامه این مطلب از ساختمانچی به بیان نکات کامل در این زمینه خواهیم پرداخت.

منبع و محل دسترسی ماسه

به طور کلی ماسه در به دو دسته طبیعی و مصنوعی قرار دارد. نوع طبیعی شامل انواع ماسه های رودخانه ای و بادی می باشد. در ماسه های مصنوعی نیز طی فرایندی ناخالصی آن را می گیرند.

ماسه طبیعی

این گونه ماسه ها به طور طبیعی استخراج می شود و هیچ گونه فعالیت اضافه ای بر روی آن ها انجام نمی گردد. نوع رودخانه ای و بادی نمونه ای از این ماسه ها می باشند.

ماسه رودخانه ای

مدل رودخانه ای نمونه ای از ماسه شسته شده می باشد که از لحاظ شکل ظاهری گردی بیش تری دارند. این ماسه به رنگ سفید خاکستری بوده و از کیفیت خوبی برخوردار می باشد. ماسه رودخانه ای دارای سیلیکا می باشد.

ماسه بادی

مدل بادی از دیگر نمونه های ماسه های طبیعی می باشد. ساختار این ماسه به گونه ای است که در آن خاک وجود دارد و همین امر خاصیت چسبندگی آن را بالا می برد. استفاده از نوع بادی در ملات آبی و ساروج وجود دارد.

ماسه مصنوعی

در روش تولید ماسه مصنوعی، معادن آن شناسایی می شوند و با انجام فرآیندهایی بر روی ماسه، ناخالصی هایی هم چون آهک آن را حذف می کنند. از ویژگی های نوع مصنوعی می توان به مقاومت دمایی بالای آن ها اشاره کرد.

انواع ماسه بر اساس شکل ظاهری

از دیگر مواردی که در دسته بندی ماسه تاثیرگذار می باشد، شکل ظاهری آن می باشد. به طور کلی ماسه ها بر این اساس به انواع گرد، شبه گرد، گوشه دار و مخلوط تقسیم بندی می شوند.

ماسه گرد

همان گونه که از نام آن پیداست، این گونه ماسه ها از ظاهر گردی برخوردار هستند. به گونه ای که زمانی که آن ها را در زیر میکروسکوپ مشاهده می کنید از ظاهر کروی برخوردار می باشند. بسیاری از ماسه های مصنوعی در دسته ماسه های گرد قرار می گیرند.

از ویژگی های این گونه ماسه ها می توان به کیفیت بالای سطحی آن ها اشاره کرد. از آن جایی که قابلیت عبور گاز به تخلخل ماسه بستگی دارد، می توان گفت این گونه ماسه ها از قابلیت عبور گازی بهتری برخوردار هستند.

ماسه گوشه دار

این گونه از استحکام بالایی برخوردار بوده و تخلخل آن ها نسبت به ماسه های گرد، کم تر می باشد. از این رو عبور گاز از درون آن ها کم تر صورت می گیرد. گوشه دار بودن این گونه باعث می شود ماسه ها به خوبی در کنار یکدیگر قرار گیرند.

ماسه شبه گرد

این گونه نیز از ظاهر کاملا گردی برخوردار نمی باشند و در برخی قسمت ها به صورت کروی و در برخی قسمت های دیگر گوشه دار هستند.

ماسه مخلوط

ماسه مخلوط از دیگر انواع ماسه هایی است که می توان به آن اشاره کرد. از ویژگی های این گونه می توان به این موضوع اشاره کرد که این ماسه ها شکل خاصی ندارند.

انواع ماسه بر اساس ترکیب شیمیایی

ماسه بر اساس ترکیب شیمیایی به انواع ماسه سیلیسی، ماسه زیرکنیوم، ماسه الوینی، ماسه کرومیتی و ماسه شاموتی تقسیم بندی می شوند. در ادامه به بیان توضیحاتی در این زمینه می پردازیم.

سیلیسی

گونه سیلیسی نمونه از انواع ماسه هایی است که معادن آن زیاد و از قیمت مناسبی برخوردار می باشد. سیلیس نمونه ای از مواد چند ساختاری شناخته می شود که در دماهای متفاوت ساختارهای مختلفی دارد.

از این رو سرعت سرد شدن آن می تواند باعث ایجاد خواص متفاوتی شود. استفاده از نوع سیلیسی برای طراحی قالب مناسب نمی باشد، چرا که تغییر دما باعث ایجاد انبساط و انقباض در ابعاد ماسه ها می شود و همین امر می تواند باعث ایجاد شکستگی در قالب شود.

الوینی

نوع الوینی در دسته ماسه های گوشه دار قرار دارد. از ویژگی های این ماسه می توان به وزن کم آن اشاره کرد. انبساط حرارتی این ماده نسبت به ماسه های سیلیسی کم تر می باشد.

زیرکنیوم

زیرکنیوم از خاصیت انبساط حرارتی برخوردار می باشد. ضریب انبساط حرارتی این مدل ماسه نسبت به نوع سیلیسی کم تر می باشد. همین ویژگی آن را به ماده ای مناسب برای مواد قالب و کوره تبدیل کرده است.

ماسه زیرکنیوم از انتقال حرارتی بالایی برخوردار بوده و سریع خنک می شود. این مدل از مقاومت دمایی بالایی برخوردار می باشد. از لحاظ شکل ظاهری این مدل ماسه از دانه های گرد و منظمی برخوردار است.

کرومیتی

نوع کرومیتی در دسته ماسه های گوشه دار قرار دارد و رنگ آن سیاه می باشد. از ویژگی های این ماسه می توان به دیرگداز بودن آن اشاره کرد.

شاموتی

استفاده از این مدل نیز برای فولاد آلیاژی بسیار مناسب می باشد. ماسه شاموتی دیرگداز است و در ریخته گری و بدنه کوره مورد استفاده قرار می گیرد.

ماسه شسته شده

وجود خاک در ماسه مزایا و معایبی به همراه دارد. از مزایای وجود خاک در ماسه می توان به شکل پذیری آسان آن اشاره کرد. از طرفی وجود خاک در دانه های ماسه باعث کاهش چسبندگی سیمان و ماسه می شود که این امر از معایب وجود خاک در ماسه می باشد.

در این جا منظور از ماسه شسته شده به میزان خاک درون آن برمی گردد. به گونه ای که هرچه بیش تر شسته شود، خاک آن کم تر می شود.

تفاوت شن و ماسه

شن و ماسه از شکسته شدن طبیعی سنگ ها ایجاد می شوند. اگرچه شن و ماسه همیشه در کنار یکدیگر در سطح زمین وجود دارند، اما تفاوت آن ها در نوع و دانه بندی آن ها می باشد.

به طور کلی می توان گفت شن از ماسه درشت تر است، اما تعریف دقیق شن و ماسه در سیستم آشتو و متحد متفاوت می باشد.

سیستم طبقه بندی آشتو توسط مهندسان راه و سیستم طبقه بندی متحد توسط مهندسان خاک مورد استفاده قرار می گیرد.

طبق تعریف سیستم طبقه بندی متحد دانه بندی ماسه به گونه ای است که دانه های آن از الک 4/75 میلی متر (نمره 4) عبور کرده و بر روی الک 0/075 میلی متر (نمره 200) باقی می ماند؛ این در حالی است که شن بر روی الک 4/75 میلی متر (نمره 4) باقی مانده و از الک 3 اینچی (75 میل متر) عبور می کند.

قیمت شن و ماسه

همان گونه که در بالا اشاره شد، شن و ماسه ها انواع مختلفی دارند. آن چه که بر قیمت شن و ماسه تاثیرگذار می باشد، نوع آن ها بر اساس شکل ظاهری، کاربرد و غیره می باشد.

کلام پایانی

آن چه در این نوشته از ساختمانچی به بیان آن پرداختیم، ارائه نکاتی در خصوص ماسه و انواع مختلف آن می باشد. همانطور که گفتیم ماسه ها از لحاظ شکل ظاهری، دانه بندی و ترکیبات شیمیایی به دسته بندی های مختلفی تبدیل می شوند.

امیدواریم نکات مذکور در این نوشته از ساختمانچی اطلاعات مفیدی را در این خصوص در اختیار شما عزیزان قرار دهد.

سوالات متداول