انواع پله ساختمان[+ضوابط اجرایی]

پله یکی از مهم ترین و کاربردی ترین اجزای ساختمان است. این عنصر کاربردی نه تنها به طور مداوم مورد استفاده قرار می گیرد، بلکه حضور آن در خانه زیبایی بی نظیری به فضا می بخشد.

خانه هایی که از این المان در طراحی آن ها استفاده می شود در مقایسه با خانه هایی که فاقد پله هستند جلوه ای باشکوه تر دارند. زیرا اشکال هندسی به کاررفته در طراحی راه پله بر دکوراسیون داخلی و یا نمای بیرونی ساختمان اثرگذار خواهد بود.

متریال های مختلفی در ساخت این عنصر به کار می روند که از جمله می توان به انواع پله چوبی، فولادی، سنگی، بتنی، پلکسی و چوبی فلزی اشاره کرد.

این عنصر سازه ای از 3 قسمت اصلی پله، سطح شیب دار و پاگرد و سه قسمت فرعی خیز پله، آب چکان و نرده تشکیل می شود.

سطح شیب دار به سطحی که پله ها بر روی آن تعبیه می شوند اطلاق می شود و در واقع نوعی شاسی برای راه پله به شمار می آید. پاگرد نیز محلی برای چرخش و تغییر مسیر حرکت و استراحت بین ردیف های پله است.

به شیبی که از پایین به سمت بالای پله ادامه دارد، خیز پله و به سطح شیبداری که به همراه شیارهای باریک در کنار راه پله برای خروج آب طراحی می شود آب چکان پله اطلاق می شود.

نرده راه پله هم همانگونه که از نامش پیداست دور تا دور پله ها از پایین تا بالا قرار می گیرد و هدف از طراحی آن جلوگیری از سقوط افراد است.

پله ها از نظر نوع طراحی و ظاهر به انواع مختلفی تقسیم می شوند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم. با ساختمانچی همراه باشید.

اجزاء پله

کف پله: به سطح فوقانی پله و محل گذاشتن کف پا برای بالا رفتن یا پایین آمدن از پله گفته می شود.

ارتفاع پله: فاصله عمودی کف های دو پله متوالی را ارتفاع پله می گویند و میزان ارتفاع پله به مکان و موقعیت پله بستگی دارد.

پیشانی پله: به قطعه عمودی که میان دو کف پله متوالی قرار می گیرد پیشانی پله گفته می شود.

پا گـرد: ایستگاه ما بین پله ها که برای رفع خستگی ساخته می شود پاگرد پله است و حداقل برابر عرض یک کف پله می باشد.

نرده پلـه: وسیله ای که برای جلوگیری از سقوط، در طرفین ردیف پله ها نصب می شود.

انواع راه پله ساختمان

راه پله ها براساس نوع طراحی و ساخت آن ها به دو دسته مستقیم و پیچ دار تقسیم می شوند که هریک از این دسته ها نیز خود شامل چند قسمت می شوند:

پله مستقیم

طراحی این پله ها به صورت مستقیم و بدون هیچ پیچشی می باشد. طول پله های مستقیم در مقایسه با سایر پله ها بیشتر است. به همین دلیل در مکان هایی که از نظر فضا مشکلی ندارند، تولید می شوند.

شکل هندسی آن ها به صورت مستطیل شکل است و عرض کف آن ها اغلب 30 سانتی متر می باشد. پله های مستقیم به انواع یک طرفه، دو طرفه با پاگرد وسط و دو زانو، دوطرفه با پاگرد وسط و سه بازو و سه طرفه با دو پارگرد و سه بازو دسته بندی می شوند.

پله مستقیم یک طرفه

این پله ها اصولاً طول بلندی دارند و در مکان هایی که فضای طولانی به اندازه کافی وجود دارد، تعبیه می شوند. طول بسیار بلند آن ها گاهی برای افراد خسته کننده است، به همین دلیل در مسیر آن پاگرد تعبیه می شود.

پله دوطرفه با پاگرد وسط و دو بازو

این مدل از جمله رایج ترین پله ها می باشند که در اکثر ساختمان ها به چشم می خورد. نحوه طراحی آن ها بدین صورت است که پس از یک ردیف پله، پاگرد تعبیه می شود، سپس ردیف بعدی شروع می شود.

در واقع پاگردی که در بین دو ردیف پله قرار دارد فضای زیادی را اشغال نمی کند و فرصتی برای استراحت فرد فراهم می کند.

پله دوطرفه با پاگرد وسط و سه بازو

این مدل متشکل از دو ردیف پله به عرض کم و یک ردیف پله با عرضی بیشتر می باشد و اصولاً در مکان هایی که تردد در آن ها زیاد است مورد استفاده قرار می گیرد؛ از جمله دانشگاه ها، ادارات و… .

پله سه طرفه با دو پاگرد و سه بازو

از این نمونه در ساختمان هایی که ارتفاع بین طبقات بلند و فضای پله کم است استفاده می شود. از فضای بین این پله ها می توان برای تعبیه آسانسور استفاده نمود.

پله پیچ دار

این نوع پله ها همان طور که از نامشان پیداست دارای پیچ هستند و زاویه پیچ آن ها با توجه به فضا تعیین می شود. این مدل به انواع زیر دسته بندی می شوند:

پله با پیچ کامل

از آن ها در مکان هایی که فضا محدود است استفاده می شود زیرا فضای بسیار کمی اشتغال می کنند. اگر به مغازه های کوچک و یا رستوران ها و فست فودها مراجعه کنید، شاهد چنین پله هایی خواهید بود.

یک پیچ کامل در طراحی آن ها به چشم می خورد و پله ها و نرده آن ها با پیچی ملایم به سمت بالا هدایت می شوند.

پله با پیچ قائم

این نوع پله ها دارای پاگرد هستند و به منظور استفاده بهینه از فضا طراحی می شوند. در فضای پاگرد گاهی دو الی سه پله تعبیه می شود و پیچ آن ها صورت قائم است.

پله با پیچ تزئینی

این پله ها از جمله زیباترین پله ها می باشند که اغلب در ساختمان های بزرگ و لوکس طراحی می شوند. عرض آن ها زیاد است به همین دلیل نیاز به فضایی بزرگ دارند. زیبایی پله پیچ تزئینی بی نظیر است و نمادی از زندگی در مکانی مجلل محسوب می شود.

راه پله مدرن و زیبا

از آن جایی که امروزه از سبک مدرن در طراحی و دیزاین خانه به میزان زیادی استفاده می شود، بد نیست با ایده های طراحی راه پله مدرن آشنا شوید. برای مثال ساخت راه پله های شیشه ای می تواند ایده خوبی در این زمینه باشد.

طراحی نمونه هایی که از فضای زیر آن می توان به عنوان شلف و برای قراردادن کتاب استفاده کرد، از دیگر ایده های طراحی راه پله مدرن می باشد. رنگ آمیزی این عنصر با استفاده از ایده های خلاقانه نیز از دیگر راهکارها برای انجام این کار می باشد.

راه پله چوبی ساختمان

نمونه ای از زیباترین انواع راه پله هایی که می توان در طراحی خانه مورد استفاده قرار داد، نمونه چوبی می باشد. چوب به عنوان متریالی طبیعی می تواند باعث القای گرما به فضای خانه شود.

زیبایی این متریال بر هیچ کس پوشیده نیست. اگر شما نیز از جمله طرفداران طراحی راه پله چوبی هستید، باید بدانید که نگهداری از آن کمی مشکل است و باید توجه ویژه ای در این زمینه داشته باشید.

راه پله شیشه ای

نمونه ای دیگر که می توان آن ها را در دسته راه پله های مدرن قرار داد، انواع شیشه ای می باشد. راه پله های شیشه ای نمای زیبایی به خانه می بخشد و بهترین انتخاب برای فضای کوچک می باشد.

راه پله سنگی

یکی از لوکس ترین انواع راه پله هایی که می توان در طراحی فضای مورد نظر از آن استفاده کرد، انواع سنگی می باشد. نکته مهمی که در طراحی آن ها باید بدانید، انتخاب سنگ مرغوب می باشد.

نمونه سنگ هایی که می توان به این منظور مورد استفاده قرار داد، سنگ گرانیت و سنگ مرمر می باشد. انتخاب سنگ مناسب باید با توجه به فضای داخلی و خارجی صورت پذیرد.

ضوابط و مقررات ساخت راه پله ساختمان

به منظور نظارت بر تامین نیازهای ساکنین و بهره برداری از ساختمان های تابع نظام مهندسی و کنترل ساختمان، مقررات ملی ساختمان باید مورد توجه قرار گیرند.

طبق ماده 32 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب اسفند ماه 1374، این مقررات مجموعه ای از قوانین فنی و آئین نامه کنترل و اجرایی هستند که در جهت تامین رفاه، ایمنی، بهداشت و صرفه اقتصادی رعایت می شوند.

بر اساس مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان، الزامات عمومی ساخت پله ها، راه پله ها و جان پناه ها به شرح زیر می باشند:

نکات نهایی در خصوص پله های ساختمان

پاگردها، کف پله ها و لبه آن ها باید از مصالح ایمن تولید شوند و لغزنده نباشند. عرض پاگرد نیم دایره ای شکل در پله های اصلی باید با عرض پله مساوی باشد.

حداقل عرض پله در پله های غیر اصلی ساختمان اگر بین دو دست انداز باشد 60 سانتی متر، بین دیوار و دست انداز 70 سانتی متر و بین دو دیوار 80 سانتی متر می باشد.

مصالحی که برای ساخت پلکان اصلی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند، باید در برابر حریق مقاوم باشند. در مکان هایی که دارای اختلاف سطح بیشتر از 70 سانتی متر هستند، باید با ایجاد دست انداز یا جان پناه مانع از سقوط افراد شد.

حداقل عمق کف پله های اصلی ساختمان باید 28 سانتی متر باشد. حداقل عرض پله مستقیم در پله دسترسی اصلی باید 100 سانتی متر و در پله دارای پاگرد باید 120 سانتی متر باشد.

پله های ارتباط دهنده طبقات باید تا همکف یا طبقه ای که به فضای باز ختم می شود، ادامه داشته باشد. در جان پناه هایی که در آن ها از شیشه استفاده می شود باید از شیشه ایمن استفاده گردد.

ارتفاع جان پناه های شیبدار یا دست اندازها از لبه پله باید 90 سانتی متر باشد. پلکان اصلی ساختمان نباید با تجهیزاتی مانند جعبه آتش نشانی مسدود شوند.

کلام آخر

آنچه که در این مطلب از ساختمانچی به بیان آن پرداختیم، معرفی انواع راه پله می باشد. بدون شک طراحی این المان به شکلی زیبا می تواند در زیبایی خانه نیز تاثیرگذار باشد.

اگر تصمیم به ساخت راه پله داشته باشید،کدام نمونه از آن را انتخاب می کنید؟ در صورت تمایل نقطه نظرات خود را در این زمینه با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول