روش‌ها و فناوری‌های نوین ساخت به افزایش بهره‌وری پروژه‌های ساختمانی کمک بسیاری کرده است. با این حال بکارگیری این روش‌ها مستلزم توجه به کیفیت اجرا و مصالح آن است.
امروزه وال مش به عنوان راهکار نوین مهار لرزه‌ای دیوارهای ساختمان به دلیل مزایای فراوانی که برای پروژه‌ها دارد در حال گسترش در صنعت ساختمان ایران است. با این حال کیفیت مصالح مورد استفاده در این روش باید به خوبی مورد بررسی قرار گیرد.
وال مش چیست؟
یکی از موضوعات مهم درباره اجزای غیرسازه‌ای ساختمان، مهار دیوارها در برابر نیروهای جانبی است. لازم است با بکارگیری راهکار مناسب، از مقاومت کافی دیوار و حفظ پایداری آن در برابر لنگرهای خمشی حاصل از نیروهای باد و زلزله اطمینان به عمل آید.
یکی از راهکارهای نوین در این زمینه، مهار لرزه‌ای دیوار با استفاده از شبکه الیاف شیشه است که امروزه با نام راهکار وال مش ساختمان جا افتاده است. برای آن که بهتر بدانیم وال مش چیست باید به بررسی اجزای آن و نحوه عملکرد این راهکار بپردازیم.
وال مش در واقع یک محصول کامپوزیت است که از اجزای مختلفی تشکیل شده است. اصلی‌ترین قطعات وال مش شامل یک پلاستر سیمانی یا گچی و مش فایبرگلاس یا همان شبکه الیاف شیشه است.
نوارهایی از مش فایبرگلاس به همراه پلاستر ویژه والمش در فواصل طراحی شده روی دیوار اجرا می‌شوند و مقاومت خمشی کافی برای مقابله با لنگرهای خمشی حاصل از نیروی باد و زلزله را فراهم می‌کند.
البته قطعات والمش شامل اجزای دیگری نیز می‌شود. نبشی‌های گالوانیزه و چسب اپوکسی دیگر اجزای مورد استفاده در راهکار والمش هستند. نبشی‌های منقطع زیر سقف نصب می‌شوند تا از حرکت برون صفحه دیوار جلوگیری کنند و مانع واژگونی آن شوند.
نکته قابل توجه این است که هسته اصلی راهکار مهار دیوار با شبکه الیاف از تکنولوژی کامپوزیت‌های سیمانی تسلیح شده با منسوج یا همان FRCM برگرفته شده که امروزه یکی از فناوری‌های پرکاربرد صنعت ساختمان در کشورهای اروپایی و آمریکا است.
موسسه بتن آمریکا آیین‌نامه معتبری به شماره استاندارد ACI 549 تحت عنوان راهنمای طراحی و اجرای کامپوزیت‌های سیمانی تسلیح شده با منسوج برای تقویت و تعمیر سازه‌های بتنی و مصالح بنایی منتشر کرده که ضوابط مهار لرزه‌ای دیوار و کنترل کیفیت محصولات این کامپوزیت نیز به طور کامل در آن آمده است.
کیفیت قطعات والمش
همانطور که اشاره شد اصلی‌ترین قطعات وال مش را مش فایبرگلاس و پلاستر ویژه وال مش تشکیل می‌دهند. هر کدام از این اجزا نقش متفاوتی در کامپوزیت وال مش اجرا کرده و وظیفه مشخصی در عملکرد مناسب آن بر عهده دارند. بنابراین توجه به کیفیت قطعات وال مش در هنگام خرید آن اهمیت بسیار بالایی دارد.
مهم‌ترین بخش در کنترل کیفیت والمش، اطمینان از کیفیت مش فایبرگلاس و مشخصات فنی مناسب آن است. مهم‌ترین ویژگی‌های مش فایبرگلاس والمش، استحکام کششی مش و دوام طولانی مدت آن در محیط‌های قلیایی است. مش فایبرگلاس باید از استحکام کششی کافی برخوردار باشد.
مطابق ضوابط پیوست ششم استاندارد 2800، مقاومت کششی شبکه الیاف شیشه باید حداقل 1000 مگاپاسکال باشد. از طرفی الیاف شیشه در محیط قلیایی دچار خوردگی می‌شود و در صورتی که برای طولانی مدت در معرض این محیط قرار گیرد مقاومت کششی آن افت شدیدی پیدا می‌کند.
از آنجا که سیمان یک محیط قلیایی است بنابراین در صورتی که مش فایبرگلاس در پلاستر سیمانی وال مش به کار برود باید از نوع مش فایبرگلاس مقاوم در برابر قلیا یا AR-Glass استفاده شود.
میزان مقاومت کششی مش فایبرگلاس وال مش باید قبل و پس از قرارگیری در معرض محیط قلیایی مطابق روش‌های استاندارد و در آزمایشگاه‌های معتبر اندازه‌گیری شود.
پلاستر وال مش به عنوان یک چسبنده عمل کرده و انسجام و دوام سیستم را تأمین می‌کند.
در واقع، انتقال لنگرهای خمشی از دیوار به مش فایبرگلاس و توزیع متناسب این لنگرها به عهده پلاستر است. با توجه به نقش وال مش در مهار لرزه‌ای دیوارها، پلاستر آن باید ویژگی‌های به خصوصی از جمله چسبندگی بالا، مقاومت فشاری کافی، کارپذیری مناسب و… داشته باشد و ملات ماسه سیمان مرسوم در کارگاه‌های ساختمانی عملکرد کافی را ارائه نمی‌دهد.
بنابراین لازم است ملات مورد استفاده برای والمش تقویت شود و خواص آن بهبود یابد. بهبود خواص فیزیکی ملات با استفاده از افزودنی‌های پلیمری امکان‌پذیر است.
ACI 549 در فصل پنجم خود که در مورد کنترل کیفیت اجزای کامپوزیت‌های FRCM است بیان می‌کند: عملکرد مکانیکی موثر سامانه‌های FRCM به شدت تحت تاثیر 3 عامل زیر است:
- ظرفیت ملات برای آغشته کردن و در بر گرفتن رشته‌های الیاف
- ایجاد پیوند موثر بین پلاستر و مش تقویت‌کننده
- پیوند بین پلاستر و بستر زیرین آن (دیوار)
وال مش اصل را از کجا تهیه کنیم؟
امروزه با توجه به فراگیر شدن راهکار مهار دیوار با شبکه الیاف، فروشندگان بسیاری وارد این عرصه شده و اقدام به عرضه این محصولات می‌کنند. برای اطمینان از کیفیت محصولات وال مش و خرید وال مش قیمت مناسب باید به سراغ تأمین‌کنندگان معتبر این محصول بروید.
متاسفانه بسیاری از این فروشندگان، مش فایبرگلاس بی‌کیفیت و فاقد مشخصات مورد نظر آیین‌نامه در بازار را ارائه می‌کنند. مش بی‌کیفیت و فاقد الزامات آیین‌نامه‌ای به هیچ وجه نمی‌توانند در طولانی مدت عملکرد خود را حفظ کنند و عملاً پس از گذشت مدتی دیوار بدون مهار کافی باید در برابر نیروهای باد و زلزله مقاومت کند.
پلاستر ویژه وال مش نیز باید با استفاده از افزودنی‌های پلیمری بهبود یابد با این حال بکارگیری این افزودنی‌ها هزینه‌بر بوده و تامین‌کنندگان متفرقه والمش پلاستر را بدون ویژگی‌های مورد نیاز و با کیفیت پایین به فروش می‌رسانند.
موضوع مهم دیگر در کنار کیفیت مصالح وال مش، طراحی صحیح آن است. تامین‌کننده وال مش باید در کنار ارائه محصول، خدمات مهندسی و طراحی آن را نیز ارائه دهد.
شرکت پدیدار بن نوین مهر
شرکت پدیدار بن نوین مهر اولین شرکت در ایران بود که راهکار مهار دیوار با شبکه الیاف را به مرحله استفاده صنعتی رساند و آن را به نام تجاری وال مش ثبت نمود. در واقع پس از آن بود که مهار دیوار با شبکه الیاف به عنوان راهکار وال مش در صنعت ساختمان ایران شناخته شد.
در حال حاضر شرکت وال مش را می‌توان معتبرترین تامین‌کننده این محصول در صنعت ساختمان ایران دانست. شرکت وال مش در کنار ارائه خدمات مهندسی طراحی وال مش، محصولات با کیفیت و تست شده در آزمایشگاه‌های همکار استاندارد کشور را ارائه می‌کند.
