آیا تاکنون واژه مبلمان شهری را شنیده اید؟ چه تصوری از این عبارت دارید؟ آیا با گفتن این عبارت تصویر صندلی های تعبیه‌شده در سطح شهر به ذهن شما خطور می کند؟ مبلمان شهری چه المان هایی را در بر می گیرند؟ هدف از طراحی و اجرای مبلمان شهری در فضای شهر چیست؟
ما در این نوشته از ساختمانچی به مفهومی که این روزها در حوزه شهرسازی و طراحی المان های شهری به وفور شنیده می شود و برنامه ریزی های ویژه ای که برای اجرای آن در نظر گرفته‌شده اشاره می کنیم و به تمام این سوالات پاسخ خواهیم داد. پس تا انتها با ما همراه باشید.
نقش مبلمان شهری در زیباسازی چهره شهر
در حوزه فضاسازی شهری، مبلمان شهری نقشی پر رنگ دارد و مفاهیم بسیار گسترده ای را در بر می گیرد. مبلمان شهری در زمره تجهیزات شهری قرار می گیرد و زیبایی شهری را تامین می نماید.
اگر بخواهیم به مفهموم کلی مبلمان شهری اشاره کنیم، می توانیم هر چیزی که عموم مردم در فضای شهر از آن استفاده می کنند و نیاز آن ها برآورده می شود را در نظر بگیریم.
هر چیزی از وسایل، اشیاء و نمادها گرفته تا بناهایی که برای استفاده عموم ساخته شده اند مبلمان شهری نامیده می شوند. این نکته لازم به ذکر است که این مبلمان نیازهای عمومی مردم را باید تامین کند و در صورت عدم پاسخگویی به نیاز افراد در نظام شهری اختلال و ناهنجاری ایجاد خواهند کرد.
مفاهیم مبلمان شهری بسیار وسیع هستند و دامنه گسترده ای از عناصر مختلف را شامل می شوند. در واقع تمام اجزاء و امکاناتی که نقش آن ها خدمت رسانی به مردم است و با ویژگی های ظاهری خود نظیر شکل، رنگ، مکان قرارگیری و نوع کاربرد نقش مهمی در زیباسازی شهر ایفا می کنند در دسته مبلمان شهری قرار می گیرند.
هویت شهر و فرهنگ آن با مبلمان شهری نمود پیدا می کند و نیاز مردم جامعه رفع می گردد. برخلاف تصور عموم که تنها مبلمان شهری را صندلی ها و نشیمن گاه های سطح شهر می دانند، المان های دیگری نیز در این دسته قرار می گیرند که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم:
انواع المان های شهری
- بیلبوردها و ستون های تبلیغاتی
- مجسمه های شهری
- سرویس بهداشتی های عمومی
- ایستگاه های اتوبوس
- وسایل بازی و ورزشی پارک ها
- آلاچیق
- آب نما
- فواره ها
- کیوسک های سطح شهر
- نقشه های شهر یا مترو
- ساعت
- تابلوهای نام گذاری
- تابلوهای راهنمایی
- علائم ترافیکی
- تابلوهای هشدار
- خطوط عابر پیاده
- گل میخ ها
- میله های هشدار دهنده
- تابلوهای روان و استندهای ال ای دی
- داربست های اطلاع رسانی
- تابلوهای پزشکان
- تابلوهای سر در مغازه ها و فروشگاه ها
- پلاک ها و نشانگرها
- کانکس ها
- کیوسک های فروش بلیط
- کیوسک های تلفن
- کیوسک های مامورین پلیس
- ورودی مترو و قطارهای شهری
- سکوی پلیس
- ایستگاه تاکسی
- کیوسک های کنترل و بازرسی
- ایستگاه تراموا
- ترانسفورماتورها
- دستگاه های توزیع اتوماتیک
- خطوط انتقال و تیرهای هوایی
- آب خوری ها
- صندوق های ارتباطات
- روشویی و دست شویی ها
- آب پخش کن ها
- پست های آتش نشانی
- علمک های گاز
- دستگاه های عرضه روزنامه و موارد خوراکی
- پست های تلفن
- گلدان ها و سبدهای تزئینی
- میله های نصب رژی، ریسه و پرچم
- طاق نصرت ها
- چراغ های خیابان، راهنمایی رانندگی و تزئینی
- نورافکن های میدانی و پارکی
- پله برقی ها
- پل عابر پیاده
- پلکان ها
- آبریزگاه ها
- سطل های زباله و مخازن تفکیک زباله
- صندوق های پست و صدقات
- جداول، تیرک ها، نرده ها و حفاظ ها
- حصارها و پرچین ها
- گارد ریل و راه بندها
- سنگ فرش و شبکه های پای درخت ها
- یادمان ها
- دریچه های فاضلاب ها
- و …
در کل می توان مبلمان شهری را به چهار دسته مبلمان پارک، مبلمان خیابان، مبلمان ترافیک و مبلمان تبلیغات و اطلاع رسانی تقسیم نمود که هر کدام اجزاء و امکانات مربوط به خود را شامل می شوند.
اهمیت وجود مبلمان شهری
مبلمان شهری در پروژه های شهری بسیار حائز اهمیت هستند و توجه ویژه بدان معطوف می گردد. اگر مبلمان بر اساس استاندارهای لازم، زیبایی، نیاز شهروندان، مکان مناسب و… اجرا شود نه تنها محیطی امن و زیبا برای شهروندان فراهم می کند بلکه ارتباط افراد و فضای جامعه نیز تقویت می شود.
مبلمان شهری یکی از موثرترین عوامل شهری هستند که در ذهن شهروندان و گردشگران باقی خواهند ماند. همه افراد جامعه به مکان بازی برای کودکان، ایستگاه های حمل و نقل عمومی، فضای نشیمن، علائم شهری برای تردد، سرویس بهداشتی و… نیاز دارند، از این رو نمی توان نقش مبلمان را نادیده گرفت.
در طراحی مبلمان شهری باید از طرح های جدید، کاربردی و خلاقانه استفاده نمود؛ زیرا تغییرات شهری به مهارت های ویژه و اصولی نیازمند هستند تا بتوانند تاثیرگذار باشند.
عدم استفاده از طرح های منسوخ شده و به کارگیری ایده های جدید از جمله فاکتورهای اساسی در برنامه ریزی برای طراحی شهری هستند.
مبلمان شهری نمادی از نوآوری های شهری، فرهنگ، مذهب، نیازها و هویت شهر است و نه تنها زیبایی شهر را متمایز نشان می دهند، بلکه بخشی از زندگی افراد را در بر می گیرند.
تفاوت این المان ها، اشکال و رنگ های متفاوتی که به نمایش می گذارند هر کدام حس زیبایی شناسی در افراد را زنده کرده و محیطی مطلوب برای رفع نیاز آن ها فراهم می نمایند.
در واقع تاثیر روانی المان های شهری بر افراد غیر قابل انکار است؛ زیرا آن ها احساسات افراد را بر انگیخته و منجر به تعلق خاطر شهروندان به شهر خواهند شد. این المان ها گروه های مختلف جامعه را به یکدیگر ارتباط می دهند و فضایی مشترک برای تجربیات آن ها به وجود می آورند.
کلام پایانی
همانطور که گفتیم مبلمان شهری به مجموعه ای وسیع از وسایل، اشیاء، دستگاه ها، نمادها و فضاهایی اطلاق می شود که در شهر، خیابان و فضای باز نصب‌شده و استفاده عمومی دارند.
امیدواریم با مطالعه این نوشته با تمام المان های موجود در دسته مبلمان شهری آشنا شده باشید. در صورت تمایل نظرات خود را در مورد این نوشته با ما در میان بگذارید.
