به لایه بتن مسلح که در زیر ساختمان اجرا می شود، پی یا فونداسیون گسترده می گویند. وظیفه فونداسیون گسترده انتقال بار ساختمان به خاک زیرین لایه بتن می باشد.
در ادامه این مطلب از ساختمانچی به بیان نکات جامع در زمینه فونداسیون های گسترده می پردازیم. با ما همراه باشید.
پی یا فونداسیون گسترده چیست؟
از فونداسیون های گسترده برای ساختمان هایی که بر روی زمین های قابل تراکم مانند خاک رس، رسوبات آبرفتی و مواد خاکریز قابل تراکم بنا شدند و پی های نواری مورد استفاده در آن ها پایداری لازم را ایجاد نمی کنند، استفاده می شود.
به طور کلی می توان گفت استفاده از پی شناور در مواردی که بارهای وارده از ساختمان زیاد است و یا مقاومت زمین به اندازه ای کم باشد که به منظور انتقال بار به خاک، به تمام سطح زیرین ساختمان نیاز باشد، استفاده می شود.
استفاده از فونداسیون گسترده به صوت یکپارچه در زیر ساختمان سبب می شود کلیه ستون و دیوارها بر روی آن قرار گیرند. استفاده از پی های گسترده معمولا به دو شکل صورت می گیرند:
- پی گسترده با لایه بتن تخت
- پی گسترده با لایه بتن پنجه پهن
در پی های گسترده تخت، دال بتنی بر روی یک لایه بتن و یک لایه عایق رطوبتی برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به دال بتنی مورد استفاده قرار می گیرد. این دال در سطح بالا و زیرین دارای آرماتوربندی است و در همه قسمت ها دارای ضخامت یکسانی می باشد.
کاربرد پی گسترده
فونداسیون گسترده کاربردهای مختلفی دارد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از پی گسترده برای سازه های سبک بار، روی خاک هایی که از ظرفیت باربری ضعیفی برخوردار هستند، صورت می گیرد.
- پی های گسترده برای مکان هایی که تنوع موجود در خاک، گسترش قابل توجه بار را ضروری می سازد، مورد استفاده قرار می گیرند.
- برای بارهای سنگین از پی های گسترده به جای پی های جداگانه استفاده می شود.
- استفاده از فونداسیون گسترده در مکان هایی که نشست های ناهمسان و احتمال نشست معدنی وجود دارد، صورت می گیرد.
- در مواقعی که زمین زیر بنا مستعد تورم باشد و فشار تورم موجب جا به جایی فونداسیون های منفرد شود، از پی های گسترده استفاده می شود.
- استفاده از پی گسترده در مواقعی مانند ریزش چاه، قنات و ایجاد حفره می تواند مانع از سرایت عوارض نامطلوب به سازه شود.
- از پی گسترده در مواقعی که ضعف استحکام و سختی پی های منفرد و شناژهای رابط نمی تواند باعث تعدیل در نشست های غیر یکنواخت شود، استفاده می شود.
- در مواقعی که بارهای جانبی به طور یکنواخت در روسازه توزیع نشده باشد، ممکن است جا به جایی های افقی بیش از حد مجاز فونداسیون های منفرد را به همراه داشته باشد. در چنین مواقعی استفاده از فونداسیون گسترده با ایجاد یکپارچگی مانع از ایجاد چنین حالتی خواهد شد.
- هنگامی که کف زیر سازه پایین تر از تراز آب زیر زمینی قرار گرفته باشد و آب بندی کف مهم باشد، باید از فونداسیون گسترده استفاده شود. استفاده از فونداسیون گسترده در چنین شرایطی می تواند از نفوذ آب به زیرزمین جلوگیری کرده و علاوه بر آن با زیر فشار مقابله کند.
- ترکیب فونداسیون گسترده با دیوارها و سقف زیر زمین می تواند باعث افزایش باربری و کاهش نشست شود.
روش ساخت فونداسیون گسترده
پی گسترده معمولا به صورت های مختلفی ساخته می شود که شامل موارد زیر می باشد:
- پی صفحه ای ساده
- پی صفحه ای با شناژ
- پی صفحه ای با دیوار محیطی
- پی صفحه ای با دیوار بتنی در یک جهت
- پی صفحه ای با دیوار بتنی در دو جهت
انواع پی گسترده
پی یا فونداسیون گسترده بتن مسلح در سه دسته قرار می گیرد:
- پی گسترده از دال یکپارچه
- پی گسترده متشکل از دال و تیر
- پی گسترده محفظه ای
در ادامه به بیان توضیحات بیشتر در مورد هر یک می پردازیم.
پی گسترده از دال یکپارچه
پی گسترده از دال یکپارچه، یک دال بتن مسلح یکپارچه با ضخامت یکنواخت می باشد که از آن بر روی خاک هایی که از ظرفیت باربری ضعیفی برخوردار هستند، استفاده می شود.
استفاده از پی گسترده از دال یکپارچه به منظور گسترش بار دیوارها و ستون های سازه سبک بار بر روی کل سطح ساختمان صورت می گیرد. این نوع پی می تواند تکیه گاه ستون های بتن مسلح را فراهم کند.
پی گسترده متشکل از دال و تیر
استفاده از پی گسترده متشکل از دال و تیر در فونداسیون های گسترده ای که بارهای سنگین تری تحمل می کنند، صورت می گیرد.
در این موارد برای تحمل بارهای سنگین تر دیوارها یا ستون ها، ضخامت دال به عنوان فونداسیون باید از مقدار قابل توجهی برخوردار باشد.
در این نمونه فونداسیون، از تیرهایی برای گرفتن بار دیوار یا ستون به منظور گسترش بار روی خاک طبیعی زیرین استفاده می شود.
پی گسترده محفظه ای
پی گسترده محفظه ای در هنگام ساخت زیر زمین های عمیق استفاده می شود. استفاده از پی گسترده محفظه ای در این مورد به منظور کاهش میزان نشست استفاده می شود.
به طور کلی می توان گفت پی گسترده محفظه ای می تواند از عمق کامل در طبقه زیرین برخوردار باشد که در این موارد از محفظه های پی برای ماشین آلات مکانیکی انبار استفاده می شود.
کلام پایانی
ما در این نوشته از ساختمانچی به بررسی یکی از انواع پی ساختمان موسوم به پی گسترده پرداختیم و ویژگی ها، کاربرد و انواع آن را ذکر کردیم.
امیدواریم با مطالعه این مطلب به اطلاعات مفیدی دست یافته باشید. در صورت تمایل می توانید نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود در این زمینه را با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
به لایه ای از بتن مسلح که در زیر ساختمان اجرا می شود، فونداسیون گسترده می گویند.
بر روی خاک هایی که ظرفیت باربری ضعیفی دارند، از فونداسیون گسترده استفاده می شود. زمانی که کف سازه پایین تر از تراز آب زیرزمینی باشد از پی گسترده استفاده می شود.
در مواقعی که بارهای جانبی به طور یکنواخت در روی سازه توزیع نشده باشند، استفاده از پی گسترده می تواند سبب یکپارچگی شود.
پی گسترده از دال یکپارچه، پی گسترده متشکل از دال و تیر و پی گسترده محفظه ای از انواع فونداسیون گسترده محسوب می شوند.
