غلتک و عملکرد آن در متراکم سازی خاک

غلتک نمونه ای از ماشین آلات عمرانی است که از آن به منظور متراکم نمودن خاک استفاده می شود. در ادامه این مطلب از ساختمانچی به بیان جزئیات بیشتر در مورد این نمونه از ماشین آلات ساختمانی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

مشخصات غلتک

قدرت غلتک ها با توجه به نوع آن ها و میزان عمل تراکمی که انجام می دهند، متفاوت می باشد. از جمله فاکتورهایی که بر ظرفیت این ماشین عمرانی تاثیر می گذارد، میزان وزن (استاتیکی)، مقدار ضربه وارده و مقدار لرزشی که به وجود می آورند، می باشد. وزن غلتک ها بین 50 کیلوگرم برای نمونه های دستی است و تا 60 تن برای انواع سنگین آن ها درنظرگرفته می شود.

اجزاء تشکیل دهنده غلتک

در ساخت این ماشین عمرانی از اجزاء مختلفی استفاده می شود که شامل موارد زیر می باشند:

• موتور که از آن به عنوان مولدی برای حرکت استفاده می شود. قدرت این موتور معمولا بین 20 تا 150 اسب بخار بوده و به وزن و میزان انرژی موردنیاز برای ایجاد ضربه و ارتعاش بستگی دارد.
• صفحات سنگین استوانه ای شکل که به منظور اعمال فشار مورد استفاده قرار می گیرند. این استوانه به شکل توخالی بوده و به منظور بالابردن وزن غلتک از آب یا هر ماده دیگر پر می شود.
• یک پایه به منظور نصب وزنه در مواقعی که نیاز به کنترل فشار می باشد.
• یک موتور که از آن در جهت ایجاد ارتعاش استفاده می شود. این موتور باعث ایجاد ارتعاش در این نوع ماشین الات می شود. در برخی از انواع این ماشین عمرانی، ویبراتورها به دستگاهی برای نمایش بهترین فرکاس موثر ارتعاش برای خاک مجهز می باشند.
• یک میله افقی حامل وزنه که از آن برای ایجاد حرکت لرزه ای استفاده می شود. این میله ها عموما در انواع غلتک های پاچه بزی، چرخ آهنی صاف، چرخ لاستیکی و شبکه ای وجود دارد.

انواع غلتک

این ماشین عمرانی بر اساس اجزاء تشکیل دهنده و قابلیت هایی که دارد به انواع مختلفی تقسیم بندی می شود که شامل موارد زیر می باشد:

• شبکه ای
• ارتعاشی
• چرخ فولادی صاف
• چرخ لاستیکی (پنوماتیک)
• پاچه بزی
• کفشک دار
• متراکم کننده های شبه بولدوزر

در ادامه به بیان توضیحات بیش تر در مورد هر یک می پردازیم.

غلتک شبکه ای

سرعت عملکرد این گونه غلتک ها بالا بوده و در حین انجام باعث پراکندگی خاک نمی شوند. از این مدل بیشتر برای خرد کردن خاک های به هم چسبیده استفاده می شود. نیروی متراکم کننده این ماشین ها از نوع وزن استاتیک و به واسطه ضربه ایجاد می شود.

غلتک ارتعاشی

از غلتک های ارتعاشی برای متراکم کردن انواع خاک مانند ماسه، شن و سنگ های درشت استفاده می شود. در این مدل ماشین از ترکیب فشار و ارتعاش برای متراکم کردن خاک استفاده می شود.

این مدل غلتک خود به انواع بزرگ و کوچک تبدیل می شود. وزن مدل ارتعاشی، نصف انواع غیر لرزنده می باشد و سرعت مجاز عملکرد آن ها به نوع خاک و عمق موردنظر برای تراکم بستگی دارد.

غلتک کوچک

غلتک های کوچک زیر مجموعه نمونه ارتعاشی هستند و شامل تخماق های دستی، ویبراتورهای صفحه ای و ویبراتورهای دستی می شوند.

از غلتک های کوچک ارتعاشی به منظور کوبیدن سطوح کوچک خاک و یا قسمت هایی که امکان عبور این ماشین در آن جا نیست، استفاده می شود. آن چه که بر عملکرد بهتر اینگونه ماشین ها تاثیرگذار می باشد، وزن آن ها و میزان فرکانس و دامنه ارتعاش آن ها می باشد.

غلتک بزرگ

غلتک های بزرگ که از دیگر زیرمجموعه های انواع ارتعاشی می باشد، شامل انواع پاچه بزی و ویبراتوری، چرخ لاستیکی ارتعاشی، چرخ آهنی صاف ارتعاشی و شبکه ای ارتعاشی می باشد.

انواع ماشین چرخ آهنی صاف علاوه بر متراکم‌کردن خاک، عملیات خرد کردن ذرات سنگ را نیز انجام می دهند و از این رو باعث ایجاد یک صفحه صاف می شوند.

نمونه غلتک های کوچک و بزرگ که در بالا از آن ها نامبرده شد، دارای فرکانس و دامنه نوسان قابل تنظیم هستند. این قابلیت باعث می شود تراکم به میزان دلخواه انجام شود و صورت پذیرد.

غلتک با چرخ فولادی صاف

از این مدل به منظور صاف‌کردن نهایی کار و مسطح‌کردن استفاده می شود و با نام غلتک اتو نیز شناخته می شود. استفاده از این نمونه به منظور متراکم کردن خاک های دانه دار از جمله شن، ماسه و خرده سنگ صورت می گیرد.

عملکرد این ماشین به گونه ای است که با ایجاد یک لایه و پوسته نازک متراکم در زیر چرخ، مانع از گسترش فشار در لایه های زیرین و تراکم آن ها می شود.

این نمونه از ماشین آلات عمرانی دارای انواع متفاوتی می باشد که از جمله می توان به انواع ماشین های سه چرخ (دو محوری)، دو محوری تاندوم و سه محوری تاندوم اشاره کرد. انواع غلتک های سه چرخ عملکرد بهتری در حذف و کاهش ناهمواری های عرضی سطح دارد.

در این ماشین عمرانی تمرکز فشار روی چرخ وسط است و هنگام عبور ماشین از روی بلندی ها باعث تراکم سطح خاک می شود. این گونه غلتک ها با استفاده از وزن که معمولا برحسب تن می باشد، نیز دسته بندی می شوند.

برای استفاده از غلتک با چرخ فولادی صاف، باید به موارد زیر توجه شود:

• سرعت این ماشین در هنگام استفاده باید آهسته و یکنواخت باشد و از شتاب و توقف ناگهانی در هنگام استفاده از آن جلوگیری شود.
• چرخش های ناگهانی نباید صورت پذیرد.
• در صورت استفاده بر روی سطح داغ و مصالح چسبنده، باید از سیستم آب پاشی استفاده شود.
• از توقف آن بر روی آسفالت که در حال سرد شدن است باید جلوگیری کرد، چرا که باعث ایجاد فرورفتگی در سطح می شود.

غلتک چرخ لاستیکی

این مدل مسطح است و عمل تراکم در آن ها با استفاده از وزن استاتیک و ورز دادن انجام می شود. این ماشین ها دارای هر دو چرخ بزرگ و کوچک می باشند. به منظور متناسب‌کردن این ماشین برای انجام عملیات تراکم می توان به آن ها وزنه اضافه کرد.

انواع غلتک های پنوماتیک که دارای لاستیک بزرگ هستند، از 13.5 تا 200 تن وزن دارند و دو یا چند لاستیک بزرگ در یک محور منفرد مورد استفاده قرار می گیرد.

استفاده از غلتک های پنوماتیک که وزن زیادی دارند، برای متراکم کردن خاک با لایه های ضخیم استفاده می شود. از این مدل برای متراکم‌کردن بستر فرودگاه و خاکریز سدها استفاده می شود.

با استفاده از چهار روش می توان قدرت تراکمی غلتک های چرخ لاستیکی را مشخص کرد که این چهار روش شامل وزن ناخالص دستگاه، وزن خالص هر چرخ، فشار باد داخل لاستیک و وزن هر سانتی متر پهنای لاستیک می باشد.

غلتک پاچه بزی

در ساخت این مدل غلتک از یک استوانه مجهز به تعدادی پایه های متصل استفاده می شود. این پایه های متصل تا اندازه زیادی می تواند به عمل تراکم کمک کند.

عمل تراکم در این ماشین با استفاده از فشار استاتیکی و عمل ورزدادن صورت می پذیرد. در برخی نمونه های این ماشین از ضربه برای متراکم کردن خاک استفاده می شود که فرکانس ضربه های وارده تقریبا به اندازه غلتک های لرزه ای می باشد.

غلتک دارای صفحات فولادی

این نوع از غلتک به انواع پاچه بزی شباهت دارد، اما به جای پایه های متصل، دارای صفحات بزرگ فولادی بر روی استوانه غلتک می باشد. در این نمونه، در حین انجام عملیات تراکم اختلال کمتری در سطح خاک نیز ایجاد می شود.

متراکم کننده های شبه بولدوزر

این نوع از غلتک ها، تنها برای متراکم کردن خاک مورد استفاده قرار نمی گیرند و در هنگام هل‌دادن خاک های سست، خاک های زیرین را نیز متراکم می کنند.

کلام آخر

آن چه در این نوشته از ساختمانچی به بررسی آن پرداختیم، معرفی یکی از پرکاربردترین ماشین آلات عمرانی و ساختمانی به نام غلتک می باشد. همانطور که گفتیم وظیفه غلتک متراکم کردن خاک می باشد.

غلتک ها انواع مختلفی دارند که در بالا آن ها را ذکر کردیم. امیدواریم مطالعه این نوشته برای شما مفید بوده باشد. در صورت تمایل نظرات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.