امروزه اجرا و طراحی نما از اهمیت زیادی برخوردار می باشد و این امر به الویت بسیاری از کارفرمایان و ساختمان سازان تبدیل شده است. به طور کلی می توان گفت نمای ساختمان منظره بیرونی ساختمان را نشان می دهد و حتی در اغلب اوقات باعث جلب توجه افراد بسیاری می شود. از این رو توجه به چگونگی طراحی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
آن چه که در این مطلب از ساختمانچی به بیان آن می پردازیم، ارائه نکات مهم در خصوص طراحی نما و ضوابط اجرایی آن در شهرهای اصفهان و تهران می باشد. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
نمای ساختمان
یکی از مهم ترین بخش های هر ساختمانی نمای آن می باشد، از این رو چگونگی طراحی آن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشد. اجرای یک نمای مناسب نه تنها در زیبا سازی فضای بیرونی ساختمان موثر است، بلکه باید به گونه ای باشد که ارتباط فضای بیرونی و داخلی ساختمان را نیز برقرار کند و آن را به خوبی نشان دهد.
عموما در طراحی نمای ساختمان هایی که رو به کوچه هستند، از نمای محصور و بسته تر استفاده می شود. این مدل طراحی می تواند حریم خصوصی افراد را بیشتر حفظ کند. این در حالی است که ساختمان های رو به حیاط از نمای بازتری برخوردار می باشند.
نکات مهم در ساخت نمای ساختمان
عوامل و نکات زیادی در چگونگی ساخت ساختمان دخیل می باشند که از جمله مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
طراحی نما بر اساس کاربری ساختمان
یکی از عوامل تاثیرگذار در طراحی نما، کاربری ساختمان می باشد. برای مثال توجه به مسکونی یا اداریبودن ساختمان از نکات تاثیر گذار در چگونگی طراحی نمای آن می باشد.
اگر نمای یک ساختمان به خوبی طراحی شود، افراد می توانند با نگاه به آن نوع کاربری ساختمان را حدس بزنند. نوع کاربری سازه بر انتخاب مصالح مورد نیاز برای ساخت نما نیز تاثیر می گذارد.
انتخاب مصالح با کیفیت
انتخاب متریال با کیفیت برای ساخت نمای ساختمان از نکات مهمی است که باید به آن توجه داشت. از آن جایی که نمای یک ساختمان در معرض باد، باران و نور خورشید قرار دارد، بیشتر از سایر قسمت ها دچار آسیب دیدگی می شود. از این رو استفاده از متریال با کیفیت که در مدت زمان طولانی استحکام و شکل ظاهری خود را حفظ کند از نکات مهمی است که باید در نظر داشت.
رعایت توازن میان تقارن و شکل ساختمان
در اجرای طراحی نمای بیرونی ساختمان آن چه که اهمیت دارد، رعایت تناسب و تقارن اشکال می باشد. رعایت این دو مورد نقش مهم و اساسی در طراحی نمای ساختمان دارد؛ زیرا رعایت این دو اصل باید به گونه ای باشد که زیبایی آن در کنار طراحی دقیق به خوبی اجرا شود.
برای توضیح مفهوم تقارن می توان به انواع خانه های گرجستانی که در ساخت آن ها درب در مرکز و هر یک از پنجره ها در دو طرف ساختمان قرار دارند اشاره کرد.
زیبایی و محل صحیح قرارگیری پنجره ها از اصول ساخت نمای بیرونی به شمار می آید، اما آن چه که در کنار این اصل اهمیت دارد و نسبت به آن موارد برتری دارد توجه به کارایی و طول عمر و دوام پنجره ها می باشد.
امروزه انواع پنجره هایی که هم از لحاظ کاربرد و هم زیبایی بتواند هم زمان پاسخگوی نیازهای افراد باشد، موجود می باشند. شما می توانید با کمک یک متخصص نمونه ای مناسب از آن را انتخاب و در ساختمان سازی مورد استفاده قرار دهید.
به کارگیری مصالح بومی
منظور از استفاده از مصالح بومی به کارگیری متریالی است که در منطقه زندگی شما بیشتر یافت می شود. برای مثال سنگ نمونه ای از متریال هایی است که در استان اصفهان و تهران به وفور مورد استفاده قرار می گیرد، چرا که در اطراف آن معادن سنگ زیادی وجود دارد.
استفاده از رنگ ها در طراحی نمای بیرونی
بدون شک انتخاب رنگ مناسب از میان این همه رنگ برای طراحی نمای خارجی کار چندان ساده ای نیست. در ابتدا برای تصمیم گیری در مورد انتخاب رنگ باید به این نکته توجه داشته باشید که تمایل دارید از رنگ های پایه برای رنگ آمیزی نمای بیرونی استفاده نمایید یا استفاده از رنگ های غالب و چشمگیر را برای این کار انتخاب می نمایید.
بعد از تصمیم در مورد این موضوع به انتخاب رنگ بپردازید. نکته ای که در مورد انتخاب رنگ وجود دارد این است که انتخاب رنگ مناسب نیاز به تست دارد و نمی توان با یک نگاه رنگ مناسبی برای انجام این کار در نظر گرفت. برای انتخاب رنگ بهترین راه، استفاده از دو طیف مختلف از یک رنگ می باشد.
بهتر است برای استفاده از این دو رنگ، از طیف روشن برای رنگ آمیزی بدنه ساختمان و از طیف تیره تر برای رنگ آمیزی لبه و فریم ها استفاده شود. برای رنگ آمیزی انواع درب و پنجره ها نیز بهتر است از یک رنگ سوم استفاده نمایید.
استفاده از سبک معماری مشخص
توجه داشته باشید که طراحی نمای ساختمان یک امر تخصصی برشمرده می شود. انتخاب یک طرح معماری مشخص نکته مهمی است که باید در طراحی نما به آن توجه کنید. از این رو این کار باید توسط یک معمار صورت پذیرد. انتخاب سبک نمای ساختمان باید با با توجه به سبک کلی معماری ساختمان انتخاب و مورد استفاده قرار گیرد.
ارزیابی بافت منطقه
از جمله مهم ترین نکاتی که باید در طراحی نمای ساختمان به یاد داشته باشید، ارزیابی بافت منطقه و طراحی نما بر اساس آن می باشد. برای مثال در صورتی که در یک منطقه از آجر برای طراحی نما استفاده شود، باید از استفاده متریال دیگر هم چون سنگ و… پرهیز کنیم، چرا که انجام این کار نمای بد و ناهماهنگی ایجاد می کند.
ارزیابی شرایط اقلیمی منطقه
ما در کشوری با تنوع اقلیمی و آب و هوایی متفاوتی زندگی می کنیم. یکی از نکاتی که قبل از ساخت نمای ساختمان باید به آن توجه شود، در نظر گرفتن شرایط اقلیمی منطقه می باشد.
برای مثال طراحی نما در قسمت مرطوب با منطقه ای که از آب و هوای گرم و خشک برخوردار می باشد، متفاوت می باشد. این امکان وجود دارد که در مناطق مرطوب از پنجره های بزرگ به منظور نورگیری استفاده شود، اما در مناطقی که از آب و هوای سرد برخوردار می باشند، استفاده از نمای شیشه ای پیشنهاد نمی شود.
بام مناسب
بام خانه از جمله قسمت هایی است که کم ترین تاثیر را در زیبایی خانه دارد. آن چه که در هنگام ساخت بام خانه باید مورد توجه قرار دهید انتخاب متریال با کیفیت و مقاوم می باشد. در انتخاب متریال مناسب برای بام خانه باید به شکل ساختمان نیز توجه کرده و از متریالی مناسب استفاده کرد.
برای مثال برخی از این متریال ها برای برخی از خانه ها سنگین بوده و ممکن است باعث ایجاد مشکل شوند. برای مثال می توان برای بام خانه از آسفالت پشت بام استفاده کرد. نصب این محصول ساده بوده و نصب آن هزینه زیادی در بر ندارد.
ارزیابی میزان هزینه برای ساخت نما
میزان هزینه ای که برای ساخت نما در نظر گرفته شده است نیز از نکات مهمی است که باید بدان توجه شود. طراحی که یک معمار برای ساخت نما اجرایی می کند باید با هزینه ای که کارفرما برای انجام این کار در نظر گرفته است، هماهنگی داشته باشد، در غیر صورت اجرای آن غیر ممکن خواهد بود.
انتخاب وسایل روشنایی مناسب
استفاده از یک روش نورپردازی مناسب از جهت ایجاد نمایی زیبا و هم چنین افزایش امنیت در هنگام شب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای انتخاب وسیله روشنایی مناسب به سبک طراحی که در طراحی داخلی خانه به کار رفته است نیز توجه نمایید.
برای مثال اگر در طراحی داخلی خانه از سبک مدرن استفاده شده است، از وسایل روشنایی مدرن استفاده نمایید. در انتخاب روش نورپردازی و وسیله روشنایی مناسب به زیبایی آن در شب نیز توجه کنید.
طراحی چشم نواز قسمت ورودی
طراحی قسمت ورودی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چرا که این قسمت از خانه اولین قسمتی است که مهمانان به آن وارد می شوند. از این رو می توان گفت طراحی آن باید به گونه ای باشد که که در خاطر مهمانان جاودانه باقی بماند. در طراحی این قسمت استفاده از یک روش نورپردازی مناسب و به کار بردن ایده های جذاب، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
اهمیت طراحی نمای ساختمان
- از آن جایی که نما پوسته ظاهری ساختمان محسوب می شود، می تواند در زیباتر نشان دادن هرچه بیشتر ساختمان کمک کند.
- اگر طراحی نمای ساختمان به درستی صورت گیرد، می تواند از اتلاف انرژی در فصول مختلف سال نیز جلوگیری به عمل آورد.
- طراحی نما به عنوان یک راهکار برای جلوگیری از ایجاد آلودگی صوتی شناخته می شود.
- نمای ساختمان می تواند مقاومت ساختمان در برابر شرایط نامساعد جوی را افزایش دهد.
شرایط و ضوابط طراحی نمای ساختمان در استان اصفهان
به طور کلی ضوابط مربوط به ساخت نمای ساختمان در استان اصفهان در دو دسته محدوده مصوب تاریخی و خارج از محدوده مصوب تاریخی جای می گیرند. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع می پردازیم.
محدوده مصوب تاریخی
از جمله شرایط و ضوابطی که در طراحی نما در محدوده مصوب تاریخی باید رعایت شود، انتخاب رنگ های کرم و بژ به عنوان رنگ های غالب و در کنار آن استفاده از رنگ هایی مانند آبی فیروزه ای، قهوه ای روشن، اخرایی و گلبهی به عنوان رنگ مکمل می باشد.
میزان مجاز برای استفاده از رنگ های تیره در طراحی نمای ساختمان در شهر اصفهان 5 درصد می باشد. متریالی که می توان در محدوده مصوب تاریخی برای طراحی نما در شهر اصفهان مورد استفاده قرار داد، آجر، شیشه و سنگ می باشد.
از آجر می توان حداقل به میزان 60 درصد استفاده کرد. حداکثر میزان مجاز برای استفاده از سنگ 20 درصد و برای شیشه 25 درصد می باشد. استفاده از سایر متریال هم چون کامپوزیت، آلومینیوم و چوب ممنوع می باشد.
خارج از محدوده مصوب تاریخی
رنگ های بژ و کرمی باید به عنوان رنگ های غالب و رنگ های قهوه ای روشن، آبی فیروزه ای، اخرایی و گلبهی به عنوان رنگ مکمل مورد استفاده قرار گیرند. حداکثر میزان مجاز برای استفاده از رنگ تیره 5 درصد می باشد.
حداکثر میزان مجاز برای استفاده از آجر حداقل 50 درصد و استفاده از سنگ 20 درصد می باشد. امکان استفاده از متریال هایی هم چون کامپوزیت، آلومینیوم و چوب حداکثر 10 درصد و شیشه 25 درصد می باشد.
شرایط و ضوابط طراحی نمای ساختمان در استان تهران
طبق ابلاغیه معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران به شهرداری های مناطق 22 گانه استان تهران، اجرای یکسری ضوابط در طراحی و اجرای نما با هدف اجتناب از آشفتگی و بهم ریختگی بافت و نمای شهری الزامی می باشد.
این ضوابط باید از مراحل اولیه کار یعنی صدور اجرای نما تا پایان اخذ پیمانکار، مورد توجه طراحان و سازندگان قرار گیرد. این ضوابط به شرح زیر می باشند:
فرم، مصالح و رنگ
استفاده از مصالح مرغوب و مقاوم در برابر فرسایش و آلودگی هوا ضروری می باشد. رنگ غالب نما با رنگ ابنیه مجاور باید هماهنگی داشته باشد. طرح و نمای ساختمان های واقع در نبش گذرهای اصلی و پوشاندن درز انقطاع بین دو ساختمان با مصالح متناسب با نما باید تایید شود
نباید از رنگ های متعدد در سطح نما استفاده نمود. از مصالح قابل شستشو در همکف ساختمان به منظور زیبایی بیشتر و تمیزکاری بهتر استفاده گردد. نمای ساختمان های آجری باید حتما بندکشی شود.
از اجرای نماهای تمام شیشه یا تمام فلز نباید استفاده گردد. سطوح شیشه خور نما نباید بیش از 60 درصد نمای ساختمان را شامل شوند. از رنگ های نامتعارف و تند در نمای ساختمان خودداری شود.
از بکارگیری متریال ها و مصالح ساختمانی متعدد استفاده نگردد. حداکثر انواع مصالحی که می توان استفاده نمود، 4 نوع می باشد. از فرم ها و شکل های نامتعارف و نامانوس در طراحی نما نباید استفاده شود. از بکارگیری مصالح برنده یا شکننده در طبقات همکف و محل هایی که در تماس مستقیم با افراد هستند، جلوگیری شود.
بام
خط پیشانی ساختمان باید با ساختمان های مجاور هماهنگی داشته باشد. فرم، نما و شکل غالب بام باید با ویژگی های معماری بومی مطابقت داشته باشد. تدابیری چون آبچکان باید برای بام پیش بینی گردد تا از لغزش آب بر روی نمای ساختمان و ایجاد لکه بر روی آن جلوگیری شود.
تعبیه هرگونه عناصر تاسیساتی مانند دودکش در بام به صورتی که توسط عابرین پیاده قابل مشاهده باشد، ممنوع می باشد. ساختمان شما از لحاظ پیش آمدگی و تراز بام باید با ساختمان های همجوار مطابقت و هماهنگی داشته باشد. پیش آمدگی هایی مانند لبه های پنجره، قرنیز و قاب سازی ساختمان نباید بیش از 10 سانتی متر باشد.
بازشوها و پیش آمدگی ها
تدابیری چون قرنیز را برای کف پنجره ها بکار گیرید تا از لغزش آب بر روی نما جلوگیری شود. ابعاد و اشکال بازشوها با یکدیگر و با بازشوهای ساختمان های مجاور هماهنگی داشته باشد. از بازشوهایی با اشکال نامتعارف و نامانوس خودداری نمایید.
سخن پایانی
طراحی قسمت بیرونی خانه نیز مانند طراحی داخلی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چرا که نمای بیرونی خانه اولین منظره ای است که مهمانان و بینندگان با آن روبه رو می شوند؛ از این رو باید به طراحی آن به اندازه طراحی داخلی اهمیت داد.
امیدواریم این نوشته از ساختمانچی توانسته باشد اطلاعات مورد نیاز شما عزیزان را در مورد طراحی نمای ساختمان و ضوابط و نکات اجرایی نما در شهرهای اصفهان و تهران، به خوبی فراهم آورده باشد. نظرات، انتقادات و پییشنهادات خود را در مورد این متن با ما در میان بگذارید.