معماری منظر به شاخه ای از معماری اطلاق می شود که به منظور فراهم کردن آسایش و راحتی برای انسان به سازماندهی زمین و ساختمان می پردازد.
این نوع معماری از دیدگاه های متفاوت به محیط بیرون می نگرد. از جمله دیدگاه هنر و زیبایی، دیدگاه طبیعت و دیدگاه رابطه محیط با زندگی انسان.
در معماری منظر هدف اصلی درک زیبایی ها و جاذبه های محیط زیست و بررسی تفاوت ها و قابلیت های آن است تا به واسطه آن نگرش و طرحی نو رقم بزند و راهکارهای تجدید محیط زیست و بهینه سازی آن را جستجو نماید.
با این مقدمه، در ادامه این نوشته از ساختمانچی به بررسی این نوع معماری و ویژگی های منحصربفرد آن می پردازیم. با ما همراه باشید.
معماری منظر چیست؟
معماری منظر نوعی تخصص است که شاخه هایی نظیر علوم اجتماعی، هنر، علوم مهندسی، فلسفه، ریاضی و … را در بر می گیرد.
یک معمار منظر بر روی تمام ساختارهای بیرونی چه کوچک و چه بزرگ، چه شهری و چه روستایی با انواع مصالح به کار می رود. این شاخه معماری با توجه به مسائل مربوط به آب شناسی و محیط زیست مشغول به فعالیت است.
در واقع معماری منظر طراحی، برنامه ریزی، تحلیل و بررسی، نگهداری و ترمیم زمین را در بر می گیرد. این معماری فرآیندی آگاهانه برای ایجاد یکسری تغییرات فیزیکی در محیط است که طراحی محیط و مکان های مختلف را شامل می شود.
معماری منظر سعی می کند با توجه به سلامت و آسایش انسان، کیفیت زندگی وی را بالا برد و تنش های وی را کاهش دهد. در خصوص این معماری می توان گفت دو مفهوم پایداری و مکان مورد توجه قرار می گیرند.
پایداری به میزان مقاومت و توانایی محیط برای ادامه حیات و مکان به فضایی برای خلق تصاویر ذهنی و به ذهن سپردن آن ها برای مدت طولانی اشاره دارد.
ویژگی های معماری منظر
پژوهشگرانی که در حوزه معماری منظر فعالیت دارند درصدد یافتن الگوهای منطقی و اصولی برای درک طبیعت هستند؛ زیرا این حوزه از جمله حرفه های طراحی و معماری است که می توان تنوع بالایی در آن اعمال نمود.
در این نوع معماری به طراحی بر المان های فضای باز و ایجاد تعادل بین المان های نرم و سخت در محیط های داخلی و خارجی تاکید می شود.
در حال حاضر بیشتر پروژه های طراحی فضاهای شهری، پارک ها و مکان های تفریحی با طراحی شهری در ارتباط هستند و تنها بخش جزئی مربوط به مناطق مسکونی می باشد.
معماری یا طراحی منظر به طراحی سطوحی از زمین نظیر حیاط، باغ، خانه باغ و… اطلاق می شود که با توجه به وضعیت آب و هوایی و اقلیمی با گیاهان مختلف پوشش داده شده اند.
این طراحی نه تنها آرامش روحی و روانی برای انسان به ارمغان می آورد، بلکه هوای محیط را پاکسازی می کند و پاسخگوی نیازهای انسان می باشد.
معماری منظر را می توان طراحی شهری اما در سطح پایین دانست که هدف آن استحکام رابطه بین انسان و طبیعت است. وقتی صحبت از منظر می شود منظور همان محیط اطراف و فضای قابل مشاهده است که به زیباسازی آن پرداخته می شود.
یک معمار منظر تنها وظیفه ایجاد بستری مناسب برای نمایش گل و گیاه را ندارد، بلکه باید موارد مهم دیگری را نظیر نیازهای انسان و زیبایی های طبیعی را نیز در نظر بگیرد.
طراحی منظر براساس طراحی اقلیمی و توجه به به انرژی های محلی و بهینه سازی مصرف آن صورت می گیرد. در دنیای امروز با وجود آلاینده های بی شمار تامین انرژی های تجدیدپذیر و روش های استفاده صحیح از آن ها به یک چالش تبدیل می شود که معماری منظر با پیروی از معماری پایدار از عهده آن بر می آید.
حوزه های فعالیت معمار منظر
یک معمار منظر در حوزه های مختلف فعالیت می کند؛ از جمله:
- بررسی و ارزیابی محیط و طراحی برای مدیریت آن
- محافظت از فضاها و باغ های تاریخی و کهن
- طراحی فضاهای مختلف موجود در سطح شهر نظیر پیاده رو ها، میدان ها و …
- طراحی شهرک های تجاری و صنعتی و محوطه های مسکونی
- طراحی فضای پیرامون خیابان ها و زیرساخت های عمومی
- برنامه ریزی در جهت توسعه های نوین
- طراحی محوطه انواع پارک های تفریحی، عمومی، ورزشی و …
- برنامه ریزی برای ساخت پل ها، تونل ها و بزرگراه ها
- بازسازی شهری
- طراحی محیط های تاریخی، طبیعی و توریستی
- محوطه سازی مدرسه ها، بیمارستان ها و سایر مکان های عمومی
- طراحی فضای اطراف راه ها
حضور معماران این شاخه معماری در افزایش کیفیت محیط شهری بسیار اثربخش است. فضاهای باز و بی کیفیت شهری نظیر پیاده روها، خیابان ها و… که به حال خود رها می شوند را می توان به معماران منظر سپرد تا با دانش و ایده های خود این فضاها را زنده سازی کنند.
هدف این حرفه از معماری سازماندهی فضاهای عمومی و مکان های موجود در سطح شهر و توسعه جنبه های اقتصادی، اجتماعی، گردشگری و تفریحی می باشد.
معماری منظر روف گاردن
روف گاردن یا بام سبز یکی از جنبه های معماری منظر می باشد که امروزه جایگاه ویژه ای در بین سازندگان پیدا کرده است. بام سبز نمایی سرزنده و سبز به بام ساختمان ها می بخشد و فضایی مطلوب و قابل توجه برای ساکنین فراهم می نماید.
کلام پایانی
در کل می توان گفت معماری منظر تلفیقی از شاخه های مهندسی عمران و مهندسی شهرسازی است. هدف این معماری محوطه سازی و خلق فضاهای بهینه در محیط باز می باشد.
استفاده از این نوع معماری در فضاسازی حسی سرشار از آرامش برای انسان به وجود می آورد. این معماری از علوم مختلف و فناوری های نوین مهندسی بهره می برد تا محیط پیرامون را سازماندهی نماید و رفاه انسانی را به ارمغان بیاورد.
مدیریت جلوه های بصری و ارتقاء کیفیت محیط های باز طبق برنامه ریزی های اصولی و استفاده از راهکارهای کارگشا جزء اهداف اصلی طراحی منظر درنظرگرفته می شوند.
سوالات متداول
دیدگاه هنر و زیبایی، دیدگاه طبیعت و دیدگاه رابطه محیط با زندگی انسان
یک معمار منظر تنها وظیفه ایجاد بستری مناسب برای نمایش گل و گیاه را ندارد، بلکه باید موارد مهم دیگری را نظیر نیازهای انسان و زیبایی های طبیعی را نیز در نظر بگیرد
بررسی و ارزیابی محیط و طراحی برای مدیریت آن، محافظت از فضاها و باغ های تاریخی و کهن، طراحی فضاهای مختلف موجود در سطح شهر نظیر پیاده رو ها، میدان ها و …، طراحی شهرک های تجاری و صنعتی و محوطه های مسکونی، طراحی فضای پیرامون خیابان ها و زیرساخت های عمومی، برنامه ریزی در جهت توسعه های نوین، طراحی محوطه انواع پارک های تفریحی، عمومی، ورزشی و …، برنامه ریزی برای ساخت پل ها، تونل ها و بزرگراه ها، بازسازی شهری، طراحی محیط های تاریخی، طبیعی و توریستی، محوطه سازی مدرسه ها، بیمارستان ها و سایر مکان های عمومی، طراحی فضای اطراف راه ها
در معماری منظر هدف اصلی درک زیبایی ها و جاذبه های محیط زیست و بررسی تفاوت ها و قابلیت های آن است تا به واسطه آن نگرش و طرحی نو رقم زده و راهکارهای تجدید محیط زیست و بهینه سازی آن را جستجو نماید.
