پشم شیشه که در زبان انگلیسی با نام های fiberglass، glass wool، rock wool و spun glass شناخته می شود، نوعی عایق است که در مجموعه عایق های معدنی قرار دارد. این متریال از قدیم تا امروز مورد استفاده قرار می گیرد و جزء قدیمی ترین عایق ها به شمار می آید.
برای تولید پشم شیشه، شیشه را مذاب می کنند و سپس آن را به الیاف ریز دانه تبدیل می نمایند. ساختار الیافی و فیبری پشم شیشه باعث حبس هوا درون آن و ایجاد خاصیت ارتجاعی می شود.
استفاده از این عایق در جهان 70 سال و در ایران 40 سال قدمت دارد و با توجه به ویژگی های آن، کاربرد بسیاری در صنعت های مختلف دارد. در این نوشته از ساختمانچی به بررسی این عایق پر مصرف می پردازیم پس با ما همراه باشید.
ویژگی های پشم شیشه
- پشم شیشه به دلیل ساختار الیافی خود عایق خوبی در برابر سر و صدا می باشد. به همین دلیل از این متریال می توان به عنوان عایق صوتی و آکوستیک در ساختمان استفاده نمود.
- این عایق با چگالی یا دانسیته های مختلف در بازار موجود است و چگالی این عایق گستره ای بین 24 تا 96 کیلوگرم بر متر مکعب را پوشش می دهد.
- پشم شیشه می تواند با فویل آلومینیومی، الیاف پارچه ای شیشه ای و یا بافت سیاه شیشه ای پوشانده شود.
- این عایق حرارتی، صوتی باعث کاهش مصرف انرژی می شود و با ایجاد تعادل در گرمایش و سرمایش محیط، از هدر رفت انرژی جلوگیری به عمل می آورد.
- این عایق مقاومت بالایی در برابر حرارت و گرما دارد و نوعی عایق کندسوز محسوب می شود که نقشی در گسترش آتش ندارد.
- هنگامی که در معرض آتش قرار می گیرد گاز سمی از خود تولید نمی کند.
- تحمل حرارتی پشم شیشه مانند سایر عایق ها تا دمای خاصی می باشد و می تواند تا دمای 550 درجه سانتی گراد را تحمل کند.
- بازه دمایی برای این عایق از منفی صد و نود و پنج درجه سانتی گراد تا صد و بیست درجه سانتی گراد می باشد.
- این عایق بسیار سبک است و نصب آن به آسانی قابل انجام می باشد.
نقاط ضعف پشم شیشه
- به دلیل سوزنی بودن الیاف پشم شیشه، امکان ایجاد خراش بر روی پوست وجود دارد. علاوه بر آن، این الیاف برای ریه مضر است و در صورت ورود ذرات معلق آن در ریه احتمال ابتلا به بیماری تنفسی وجود دارد. در بعضی موارد ممکن است که تماس مستقیم با این عایق به صورت مداوم موجب بروز سرطان شود. بنابراین در حین نصب، استفاده از عینک، دستکش و لباس های آستین بلند الزامی می باشد.
- سرطان زایی آن حتی بر روی حیوانات تأثیر می گذارد و باعث ایجاد تومور می شود.
- ساختار سلولی این عایق به صورت سلول باز است و به همین دلیل آب و بخار آب جذب آن می شود. عایق پشم شیشه مقاومت کمی در برابر رطوبت و آب از خود نشان می دهد و در صورت رطوبت، مقاومت حرارتی آن کاهش می یابد.
- به دلیل مقاومت پایین این عایق در برابر رطوبت، اگر از آن برای عایق کاری فضاهای باز استفاده شود، باید حتما از روکش های آلومینیومی یا روکش های ضد رطوبت بر روی آن استفاده گردد.
خارش پوست ناشی از پشم شیشه و درمان آن
در کارخانه های تولیدپشم شیشه، کارگران با محرکی به نام فایبرگلاس در تماس هستند. تماس پوست با فایبر باعث ناراحتی پوستی و خارش می شود که کاملا قابل درمان است و به راحتی رفع می شود. بهتر است برای عدم تحریک پوست تا حدامکان از شوینده ها و مواد شیمیایی اجتناب کنید.
شستشوی پوست و محل خارش با آب گرم و صابون می تواند به رفع خارش کمک زیادی کند. دقت کنید که از تماس دست کثیف با چشم ها جدا خودداری کنید تا باعث سوزش نشود. همچنین باید از خاراندن محل خارش جلوگیری کنید تا وضع بدتر از این که هست نشود.
دقت کنید که ناحیه حساس شده با نور خورشید در تماس نباشد. همچنین باید محل مورد نظر را خنک نگهداشت و مانع از خشکیدن آن شد.
لباس های پشمی باعث تحریک پوست می شوند، پس بهتر است این گونه لباس ها را تا درمان کامل پوست نپوشید. در صورتی که با انجام مراقبت، پوست بهتر نشد یا این که در اثر خارش زخم شد، حتما به پزشک متخصص پوست مراجعه فرمایید.
استفاده از فناوری نانو در پشم شیشه
با پیشرفت تکنولوژی و ارتقا دانش، محققان سعی کردند تا با افزودن ویژگی هایی به این عایق، مضرات آن را به حداقل برسانند و ویژگی های آن را بهبود بخشند. در این باره می توان از تولید پانل های ایزو اکوستیک که از به کاربردن فناوری های جدید در عایق پشم شیشه تولید می شود، نام برد.
این پانل ها علاوه بر این که از مقاومت خوبی در برابر حرارت و آلودگی صوتی برخوردارند، در برابر رطوبت نیز مقاوم اند و در رنگ بندی های مختلف به مشتریان عرضه می شوند. در ذیل چند نمونه پشم شیشه که با تکنولوژی نانو فرآوری شدند را معرفی می کنیم:
پشم پلاست معمولی
از این محصول در سقف سوله های فلزی و یا پایین دیوارهای جداکننده و پارتیشن ها استفاده می شود.
پشم شیشه پلاست آنتی باکتریال
این نوع از پشم، خاصیت ضد میکروبی و قارچ زدگی دارد. استفاده از این عایق سبب می شود تا رشد میکروب ها و قارچ ها به حداقل برسد.
پشم پلاست آنتی فایر
این عایق، خاصیت ضد حریق دارد و از گسترش آتش جلوگیری می کند، همچنین باعث کندسوزی پشم شیشه و محیط اطراف آن نیز می شود.
پشم پلاست آنتی استاتیک
آنتی استاتیک بودن این عایق باعث ایجاد خاصیت ضد بار الکتریکی می شود. همچنین این ویژگی باعث می شود عایق را بتوان به راحتی شست.
انواع پشم شیشه
- پشم رولی یا پتویی
- پشم پانل یا تخته ای
- مدل پشم عایق لوله
- پشم بدون لفاف
- پشم کاغذی
- مدل پشم با لفاف کاغذ آلومینیوم
- پشم با انواع لفاف رنگ
- پشم بافت سیاه شیشه ای
- مدل پشم پارچه ای
مشخصات فنی پشم شیشه
پشم شیشه دارای مشخصات فنی بخصوصی است که هنگام خرید این محصول باید عایق را براساس این مشخصات انتخاب کرد:
دانسیته
دانسیته پشم شیشه براساس وزن یک متر مکعب از آن است و دانسیته 8 تا 100 آن در بازار موجود می باشد.
ضخامت
ضخامت در جلوگیری از انتقال حرارت و صوت موثر می باشد و ضخامت های 252 تا 50 میلی متر بیشترین مصرف را دارند.
نوع لفاف یا پوشش
لفاف در واقع پوشش پشم شیشه می باشد و برای جلوگیری از نفوذ رطوبت در آن تعبیه شده است. پوشش ها به دو شکل کاغذی و آلومینیومی تولید می شوند.
کاربرد عایق پشم شیشه
امروزه حفظ انرژی و جلوگیری از اتلاف آن به یک ضرورت تبدیل شده است. چرا که علاوه بر صرفه جویی در هزینه ها موجب صرفه جویی در مصرف انرژی نیز می گردد.
روز به روز بر اهمیت استفاده از عایق در ساختمان ها با کاربری های گوناگون افزوده می شود و استفاده از انواع عایق کاربرد بیشتری پیدا می کند.
در این میان استفاده از انواع عایق معدنی که پشم شیشه یکی از انواع آن است نیز به دلیل خواصی که دارد مورد توجه قرار دارد. از پشم شیشه در موارد بسیاری می توان استفاده کرد. در زیر نمونه هایی از موارد مصرف پشم شیشه را ذکر کردیم:
- عایق کاری دیوارها و سقف ساختمان
- ایزوله کاری لوله های بزرگ صنعتی
- عایق کاری مخازن و سوله ها
- استفاده در ساندویچ پانل
- عایق کاری های حجیم
- عایق کاری سیستم های تهویه مطبوع
- ایزوله کردن لوله های گرم و دیگ های بخار
- عایق در سقف شیروانی ها
کلام آخر
ما در این نوشته به بررسی عایق پشم شیشه و خصوصیات و ویژگی های آن پرداختیم. همانطور که گفتیم این محصول الیافی حاصل از فرآوری مواد معدنی است که به عنوان عایق صوتی و حرارتی بکار می رود. مواد تشکیل دهنده پشم شیشه عموماً شیشه های ذوب شده بازیافتی به همراه رزین و ماسه می باشد.
به دلیل معایبی که در پشم شیشه وجود دارد، امروزه اکثر مردم پشم سنگ را جایگزین پشم شیشه می کنند. زیرا علاوه بر این که از هر نظر نسبت به پشم شیشه بهتر است، معایبی که در آن عایق وجود دارد را هم ندارد.
سوالات متداول
فویل آلومینیومی، الیاف پارچه ای شیشه ای و یا بافت سیاه شیشه ای
به دلیل سوزنی بودن الیاف پشم شیشه امکان ایجاد خراش بر روی پوست وجود دارد. علاوه بر آن این الیاف برای ریه مضر است و در صورت ورود ذرات معلق آن در ریه احتمال ابتلا به بیماری تنفسی وجود دارد.
در بعضی موارد ممکن است که تماس مستقیم با پشم شیشه به صورت مداوم موجب بروز سرطان شود. بنابراین در حین نصب استفاده از عینک، دستکش و لباس های آستین بلند الزامی می باشد.
ایجاد مشکلات پوستی، تنفسی و بعضا سرطان
مقاومت پایین در برابر رطوبت
عایق کاری دیوارها و سقف ساختمان، لوله های بزرگ صنعتی، مخازن و سوله ها، استفاده در ساندویچ پانل، عایق کاری های حجیم، سیستم های تهویه مطبوع، عایق کاری لوله های گرم و دیگ های بخار
