کاربرد جرثقیل سقفی چیست؟

تاریخ استفاده از جرثقیل سقفی به مصر باستان برمی گردد که برای جا به جایی تخته سنگ های بزرگ در ساخت اهرام ثلاثه از آن استفاده می کردند. این جرثقیل از یک قلاب، طناب و قرقره تشکیل شده بود و به کمک نیروی انسانی یا حیوانات کار می کرد.

امروزه جرثقیل سقفی که به بالابر سقفی نیز معروف است یک سازه پرکاربرد در صنعت است و برای جا به جا کردن اجسام سنگین در انبارها، سیلوها و سالن های صنعتی در مکان های مسقف استفاده می شود.

اجزای تشکیل دهنده جرثقیل سقفی تیر، قلاب و یک کابل متصل به آن است. برای شناخت بیشتر و بررسی این ماشین کاربردی با ما در سایت ساختمانچی همراه باشید.

جرثقیل سقفی چیست؟

به ماشینی که قادر به بلند کردن، پایین آوردن و جابه جایی افقی بار با ساز و کارهای خاص می باشد، جرثقیل سقفی می گویند. هر جرثقیل برای یک هدف ویژه و یا مطابق با نیازهای کسب و کار، به دقت طراحی و مهندسی شده است. جرثقیل برای ساده کردن بسیاری از کارهای صنعتی مانند این موارد، مورد استفاده قرار می گیرد:

• بارگیری و یا تخلیه مواد از کامیون
• حرکت مواد در اطراف تسهیلات کارآمدتر از یک موتور دوار یا نیروی انسانی
• کشیدن یا چرخش مهره ها در ماشین های مهره زنی در یک مرکز تولید
• تغذیه مواد خام، به یک دستگاه در یک کارخانه تولیدی
• حرکت قطعات پایین یک خط تولید در حالت کنترل شده
• انتقال ظروف در اطراف یک کارخانه کشتی سازی، ریل سازی و…

عملکرد جرثقیل سقفی 

1. کنترل از راه دور سیمی
2. کنترل از راه دور بی سیم
3. کابین کنترل

خصوصیات جرثقیل سقفی

1. برای نگهداری جرثقیل سقفی هزینه زیادی لازم نیست.
2. جرثقیل سقفی به تمام نقاط به طور مستقل دسترسی دارد.
3. هزینه تعمیر آن زیاد نیست.
4. جرثقیل سقفی در مصرف انرژی صرفه جویی می کند.
5. بهترین گزینه برای جا به جایی اجسام خیلی سنگین می باشد.
6. استفاده از جرثقیل سقفی نیاز به مهارت خاصی ندارد.

مزایای استفاده از جرثقیل سقفی

• قابل تنظیم بودن: به دلیل این که در هر سطحی قابل استفاده هستند برای انجام عملیات انعطاف پذیر می باشند.
• ارگونومیک بودن: دیگر از نیروی انسانی برای بالا بردن اجسام سنگین استفاده نمی شود و خطر و آسیب را برای انسان کاهش داده است.
• پایین بودن هزینه تعمیر و نگهداری: با به کارگیری آخرین فناوری و ارائه در انواع کاربردی به تعمیر و نگهداری کمتری نسبت به سایر دستگاه های بالابر نیاز دارد.
• قابلیت موقعیت یابی: این جرثقیل ها مجهز به سیستم های خودکار با دقت یک هزارم، سرعت و قدرت تشخیص یک مکان را دارند.
• کاهش هزینه های کار: جرثقیل های سقفی یک منطقه بزرگ کاری را تحت پوشش قرار داده و جایگزین چندین لیفتراک هستند.

انواع طراحی جرثقیل سقفی

جرثقیل های سقفی از لحاظ نیروی بالابرنده، نوع کارکرد و مکانیزم تقسیم می شوند و هر کدام مزایا و معایبی دارند که برای صنایع مختلفی با محدوده بار متفاوتی تعریف می شوند. به طور مثال نوع دستی و برقی کاربرد گسترده تری به نسبت پنوماتیکی دارد.

از لحاظ نیروی بالابرنده

• دستی
• برقی
• پنوماتیکی

ازلحاظ نوع کارکرد

• تک کاره
• چند کاره

از لحاظ نوع مکانیزم

• زنجیری
• سیم بکسلی

ریل های جرثقیل سقفی

جرثقیل تک پل

 این جرثقیل به روی سقف سوله ها نصب می شود و تا 20 تن تحمل وزن را دارد که برای سالن هایی با دهانه کمتر از 15 متر گزینه بسیار مناسبی است. جرثقیل تک پل در دو جهت طولی و عرضی قادر به حمل بار است و با پوشش کل محوطه از کارایی زیادی برخوردار می باشد که در دو نوع رونشین و آویز موجود است.

مزایای استفاده از جرثقیل تک پل

1. وزن سازه جرثقیل زیاد نیست.
2. قیمت آن نسبت به انواع دیگر مناسب تر است.
3. قابلیت نصب راهرویی تعمیراتی دارد.
4. دسترسی آن به وینچ بالابر در مواقعی که نیاز به تعمیر دارد وجود دارد.
5. قابلیت نصب تجهیزاتی مثل مگنت، چنگک، کابین و…

جرثقیل دو پل (جفت پل)

بهره وری از این جرثقیل به دلیل سرعت و قدرت بالا، بیشتر است و در برابر فشار بار نیز توانایی قابل توجهی دارد. از این جرثقیل در سوله های دهانه عریض که ارتفاع زیاد دارند استفاده می شود و جهت جا به جایی بارهای عریض و طویل گزینه مناسبی است.

مزیت های استفاده از جرثقیل دو پل

1. ایمنی بالا و طراحی های متنوعی دارد.
2. ارتفاع مفید قلاب به نسبت تک پل بیشتر است.
3. در صنایع ریخته گری، فولاد، نیروگاه ها و صنایع ماشین سازی سنگین قابل استفاده است.
4. اجسام با ظرفیت های بالا را به راحتی جا به جا می کند.
5. دارای حرکت عرضی برای تعمیرات و نیز امکان دسترسی به وینچ بالابر و کالسکه می باشد.
6. قابلیت نصب آسان و سریع راهرو، کابین، چنگک، مگنت و تجهیزات جانبی دیگر را داراست.
7. در سازه های با ارتفاع زیاد قابل نصب است.

جرثقیل آویز

در جاهایی که قادر به نصب ستون و تیرهای حمال نیستند از جرثقیل آویزی در محوطه سالن ها استفاده می شود. مهم ترین ویژگی جرثقیل آویزی این است که می تواند بالابر را در هر مسیری جا به جا کند.

ظرفیت جرثقیل آویزی 5 تا 10 تن و دهانه آن 4 تا 10 متر و ارتفاع بالابری 4 تا 16 متر می باشد. کاربرد این جرثقیل بیشتر در صنعت منو ریل است و در سه مورد زیر به این موارد تقسیم بندی می شود:

 از لحاظ آویز

1.  آویز مستقیم
2. آویز منحنی

ازلحاظ سرعت

1. دو سرعته
2. تک سرعته

از لحاظ نوع بالابر

1. برقی بکسلی
2. برقی زنجیری

جرثقیل مونوریل

سیستم این جرثقیل به شکلی است که قابلیت حرکت افقی و عمودی را دارد و در دو نوع سبدهای تک نفره و دو نفره موجود است. از داخل سبدها می توان کلیه حرکات را کنترل کرد.

در داخل پلتفرم از چندین سنسور استفاده می شود تا از خطاهای اپراتور جلوگیری کند. ریل آلومینیومی به وسیله نگهدارنده های ویژه روی ساختمان مونتاژ می شود که فاصله این نگهدارنده ها نسبت به هم می تواند بین 2 تا 3.5 متر تغییر کند.

انواع جرثقیل سقفی از لحاظ کاربردشان در صنعت

1. جرثقیل دروازه ای
2. جرثقیل نیم دروازه ای
3. جرثقیل دروازه ای بازویی
4. جرثقیل دیواری

مشخصات و اجزای جرثقیل سقفی

راهبرد طولی: ان بخش را مطابق با ظرفیت و دهانه جرثقیل به صورت تک پل و جفت پل می سازند.

اجزای اصلی تشکیل دهنده یک راهبرد طولی

• قوطی مستیلی که از ناودانی، پروفیل و یا ورق جوشکاری ساخته می شود.
• چرخ با قطر 160 تا 500 میلی متر از جنس چدن آلیاژی با گرافیک کروی با مقاومت به سایش بالا، حرکت مناسب و صدای کم
• پیچ های با مقاومت بالا جهت اتصال راهبرد به پل
• موتور گیربکس های حرکت طولی
• ضربه گیر با قابلیت الاستیسیته بالا برای مهار ضربه که در انتهای راهبردهای طولی بسته می شود. طول راهبردها به ظرفیت، ارتفاع، دهانه، سرعت حرکت طولی و تک پل یا جفت پل بودن جرثقیل سقفی بستگی دارد.

کالسکه حرکت عرضی: در جرثقیل جفت پل، جهت حرکت عرضی وینچ بالابر به روی آن سوار می شود و اصولا نیروی محرکه آن توسط یک یا دو عدد موتور گیربکس تامین می شود. ابعاد و توان کالسکه به ظرفیت و ارتفاع وینچ بالابر وابسته می باشد.

وینچ جرثقیل: وینچ جرثقیل به دو خانواده بکسلی و زنجیری تقسیم می شود و در ظرفیت های پایین مخصوصا کمتر از 2 تن به دلیل حجم و وزن کم، جرثقیل های زنجیری کاربرد بیشتری دارند، اما در جرثقیل هایی با ظرفیت بالا وینچ های بکسلی کاربرد بیشتری دارند.

قلاب جرثقیل: یکی از قطعات بسیار مهم در جرثقیل، قلاب می باشد که در واقع وظیفه بلند کردن اجسام سنگین که توسط نیروی انسانی امکان پذیر نمی باشد را بر عهده دارد.

قلاب تاثیر مهمی بر افزایش بهره وری و به حداکثر رساندن استفاده از جرثقیل را دارد و همچنین موجب سرعت‌بخشیدن به پروژه موردنظر نیز می شود.

موارد تاثیر گذار در قیمت جرثقیل سقفی

برق ورودی جرثقیل

برق ورودی جرثقیل سقفی در قیمت آن موثر است و باید نوع و مقدار ولتاژ ورودی جرثقیل را قبل از خرید مشخص کنید، زیرا اگر از جرثقیل با ولتاژ نامناسب استفاده کنید امکان سوختن موتور الکتریکی آن وجود دارد.

سرعت جرثقیل

سرعت بالابر از معیارهای بسیار مهمی است که ممکن است خریدار زیاد به آن دقت نکند؛ سرعت های معمول از 2 فوت بر دقیقه تا 16 فوت بر دقیقه هستند. البته سرعت های بالاتر از 100 فوت بر دقیقه نیز تولید می شوند. سرعت بالابر به مواردی مثل ایمنی، نحوه برداشت بار، شکنندگی، شوک پذیری بار و شرایط محیطی بستگی دارد.

نوع آویز جرثقیل

آویز که محل اتصال جرثقیل سقفی و پل حمال بار یا ترولی می باشد، که در دو نوع شفت و هوک موجود است. اتصال از طریق HOOK به دو صورت ثابت و قابل چرخش می باشد که برای محل هایی که نیاز به چرخاندن بار نیست بهتر است از نوع هوک ثابت استفاده شود.

میزان بلند کردن اجسام به وسیله جرثقیل

مسئله اول این است که بار در چه ارتفاعی از دستگاه جرثقیل سقفی قرار دارد؟ و دوم این که در چه ارتفاعی نسبت به جرثقیل باید قرار بگیرد؟

طول زنجیری که برای بالابر تهیه می کنید بسیار مهم است، چرا که در صورت کوتاه‌بودن زنجیر امکان اضافه‌کردن آن وجود ندارد و باید به صورت کامل عوض شود، پس بهتر است هنگام خرید زنجیر اضافه تهیه کنید.

ظرفیت جرثقیل سقفی

برای خرید جرثقیل سقفی ابتدا باید بدانیم که چه وزنی را باید بلند کند و بعد ظرفیت مناسب جرثقیل سقفی را انتخاب کنیم. بهتر است برای اطمینان بیشتر جرثقیل با تناژ بالاتر را تهیه کنیم که به ایمنی بالاتر و کاهش فرسایش جرثقیل در طول زمان نیز کمک می کند.

کلام آخر

همان طور که در بالا گفتیم جرثقیل سقفی ماشینی است که برای بلندکردن مواد و وسایل سنگین در کارهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد و موجب راحتی و ایمنی بیشتر برای انسان می شود. پیشنهاد می کنیم برای خرید یک جرثقیل سقفی مطالب بالا را مطالعه کنید و متناسب با نیاز خود اقدام به خرید کنید. 

سوالات متداول