انواع نورپردازی در ساختمان

دیدن اشیاء موجود در اطراف ما تنها با وجود نور امکان پذیر است. سازماندهی نورپردازی در یک پروژه یکی از فاکتورهای بسیار مهم و ضروری برای زندگی و لمس فضاست و از گذشته تا امروز همواره مورد توجه قرارگرفته است.

نحوه اجرای نورپردازی طبیعی یا مصنوعی یک هنر است و اجازه می دهد کیفیت های متفاوتی از نور در قسمت های مختلف ساختمان نمایان شوند.

واقعیت این است که در دنیای مدرن امروز بدون نور و سایه روشن های آن، درک پروژه های معماری تقریباً غیرممکن است. در حال حاضر نور به منظور افزایش کیفیت فضاهای مختلف و زیباسازی آن ها مورد استفاده قرار می گیرد و فاکتوری بسیار مهم در طراحی نمای ساختمان، محوطه سازی و دکوراسیون داخلی محسوب می شود.

در گذشته تنها از نور برای دیدن اشیاء و روشن نمودن فضاهای کاربردی استفاده می شد. اما امروزه طرح های زیبا و خلاقانه معماری تنها با نور پردازی معنا پیدا می کنند و نورپردازی بیشتر جنبه تزئینی دارد و برای برجستگی المان های شاخص به کار می رود.

درک این که نور چگونه کار می کند و به سطوح و متریال های مختلف چه واکنشی نشان می دهد، امری بسیار ضروری است. این که پروژه شما چه نوع پروژه ای است اهمیت چندانی ندارد، بلکه آن چه که مهم است ترکیب هنر، دانش و تکنولوژی با یکدیگر است که تاثیر شگرفی بر فضا خواهد گذاشت.

ایده های خلاقانه باید پروسه طراحی را به سمتی هدایت کنند که یک ساختمان، فضا یا محیط خاص تر از چیزی که هست به نظر برسد.

در ادامه این مطلب از ساختمانچی به بررسی نورپردازی در ساختمان، انواع و ویژگی های آن می پردازیم و نکات مربوط به این مبحث را ذکر می کنیم، پس تا پایان با ما همراه باشید.

انواع نورپردازی

نورپردازی طبیعی

کیفیت نور طبیعی در برابر نور مصنوعی بسیار بالاست، اما با توجه به ساعات مختلف روز متغیر می باشد. نوری که از پنجره ها وارد فضای ساختمان می شود با استفاده از انواع مدل پرده تعدیل می شود و به میزان مورد نیاز فضا را روشن می کند.

ساخت بناهای مختلف باید به نحوی صورت گیرد که نور طبیعی از طریق پنجره و یا نورگیر وارد فضای داخلی شود. تا حد ممکن بهتر است در ساختمان پنجره های زیاد تعبیه شود، اما اگر انجام این کار امکان پذیر نیست می توان نورگیرهای سقفی تعبیه کرد.

نورگیرهایی که در سقف ساختمان های چند طبقه قرار دارند، به میزان مورد نیاز نور کافی را برای محیط داخلی فراهم می کنند، حتی در روزهای ابری نیز می توان از وجود نور بهره برد.

در بحث ساخت و ساز بیشتر تمرکز ساخت باید بر روی اندازه جهات شمالی و جنوبی باشد تا از نور حداکثر استفاده شود.

فضاهای جنوبی به میزان قابل توجه از تابش مستقیم نور خورشید و گرمای آن بهره می برند، هر چند در طول روز کیفیت نور در ساعات مختلف متفاوت است، اما در مقایسه با فضاهای شمالی همواره روشن تر و گرم تر هستند.

نورپردازی مصنوعی

در شب به علت نبود نور طبیعی باید از المان های روشنایی برای انجام فعالیت های مختلف استفاده نمود. در واقع نور پردازی مصنوعی به استفاده از نوری غیر از نور طبیعی خورشید اشاره می کند.

نورپردازی مصنوعی به سه روش متمرکز، عمومی و موضعی صورت می گیرد که در ذیل به آن ها اشاره می کنیم.

نور پردازی متمرکز

این المان که نورپردازی نقطه ای نیز نام دارد، تنها نقطه ای از فضا را روشن می کند. نورپردازی متمرکز در طراحی داخلی یا نمای خارجی ساختمان برای برجستگی برخی المان ها مانند مجسمه تاریخی و یا یک اثر هنری کاربرد دارد. با استفاده از این نور یک فضای بیهوده و فاقد اهمیت به فضایی جذاب و زیبا تبدیل خواهد شد.

نورپردازی عمومی

نورپردازی عمومی همانطور که از نامش پیداست نور را به طور یکسان در فضا می پراکند و روشنایی لازم برای انجام فعالیت های مختلف را فراهم می نماید.

نور پردازی موضعی

برخلاف نور عمومی، نور موضعی برای روشن کردن یک فضای مشخص مانند میز نهارخوری و یا میز مطالعه اجرا می گردد. در واقع این نور یک فضای مشخص را از سایر قسمت های ساختمان مجزا می کند.

نورپردازی هوشمند

در دنیای مدرن امروز با پیشرفت علم و تکنولوژی نورپردازی ساختمان به صورت هوشمند اجرا می شود. سیستم روشنایی هوشمند این امکان را برای ساکنین فراهم می کند تا با استفاده از نرم افزار نصب شده بر روی گوشی موبایل یا لب تاپ بتوانند روشنایی ساختمان را کنترل کنند.

این نرم افزارها شدت نور لامپ و یا حتی رنگ آن را تغییر می دهند و حتی از راه دور و خارج از ساختمان می توانند کنترل نور پردازی را به عهده بگیرند.

نورپردازی هوشمند به میزان قابل توجه منجر به بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان می شود و از نظر اقتصادی بسیار مقرون بصرفه است و هزینه های قبوض برق را کاهش می دهند.

با اجرای این روش نورپردازی از روشن بودن لامپ های اضافی پرهیز می شود و میزان نور طبق نیاز تنظیم می گردد.

در سیستم هوشمند به منظور کنترل نور لامپ های مختلف از جمله لامپ هالوژن، لامپ ال ای دی، لامپ فلورسنت و لامپ رشته ای از دیمر استفاده می شود.

اگر بخواهیم مزایای سیستم نورپردازی هوشمند را بیان کنیم می توانیم موارد زیر را نام ببریم:

• اجرای نور پردازی به روش هوشمند آسان است.
• با استفاده از تلفن همراه زمانی که خارج از منزل هستید می توانید شدت و زمان روشنایی را از راه دور تنظیم کنید.
• این نوع نورپردازی به دلیل امکان تغییر رنگ نور می تواند کمک شایانی به زیباسازی فضا کند.
• هزینه های تعمیر و نگهداری تجهیزات روشنایی با اجرای این روش نورپردازی به میزان قابل توجه کاهش می یابد، زیرا نور پردازی ساختمان به طور دائم مانیتورینگ می شود و در صورت بروز مشکل می توان به سرعت در جهت رفع آن اقدام نمود.
• با استفاده از این سیستم می توان از کلیدهای تاچ یا لمسی به جای کلیدهای دستی استفاده نمود.
• نصب سیستم نورپردازی هوشمند، هزینه های مصرف برق را به میزان قابل توجه کاهش می دهد.
• نورپردازی هوشمند با تکیه بر آخرین تکنولوژی روز دنیا اجرا می شود و تلفیقی از هنر و فناوری است. از این رو ساختمانی که به این نوع سیستم نور پردازی مجهزشده جزء مدرن ترین ساختمان ها محسوب می شود.

تفاوت نور طبیعی با نور مصنوعی

نور طبیعی خورشید را نمی توان در شب تکرار کرد و شدت این نور به موقعیت جغرافیایی محل سکونت شما بستگی دارد. در مکان هایی که دمای هوا بالاست، مسلماً نور خورشید با شدت بیشتری می تابد.

اما در مقابل، نور مصنوعی دارای طیف ها و شدت های متفاوتی بوده و پیشرفت سریع فن آوری در حوزه نورپردازی، تلاش برای تکرار نور طبیعی را آسان تر کرده است.

نور مصنوعی ویژگی های مختلفی دارد و نقش های گوناگونی در محیط مورد نظر ایفا می کند. نیاز به بهره وری انرژی محیط، ما را به سمت بهره برداری از نور طبیعی، برای مثال استفاده از شیشه در ساختمان سازی هدایت می کند.

هنگام طراحی یک الگوی روشنایی برای دکوراسیون داخلی مهم ترین فاکتوری که باید در نظر گرفته شود، چیست؟

هرچه جزئیات بیشتری را قبل از شروح طراحی و اجرای نورپردازی تایید کنید، نورپردازی بهتر خواهد بود. نورپردازی با هدف صرفه جویی در مصرف انرژی کمی هزینه بردارتر از استفاده از لامپ های فشرده و استاندارد فلورسنت خواهد بود.

به منظور کاهش هزینه ها و صرفه اقتصادی بهتر است از لامپ های ال ای دی در صورت لزوم استفاده شود؛ زیرا با استفاده از بودجه ناچیز نمی توان پروژه نورپردازی با این گونه لامپ ها را انجام داد.

هر چه یک طراح داخلی ایده های بیشتری در خصوص الگوی چیدمان مبلمان، تزئینات دکوراسیون داخلی و نمای کلی فضا داشته باشد، بهتر می تواند نورپردازی را برای برجسته نشان دادن این المان ها مورد استفاده قرار دهد.

تاثیر سایه و انعکاس نور در الگوی نورپردازی چه اندازه حائز اهمیت است؟

رمز دستیابی به یک نورپردازی ایده آل، بکارگیری نور مناسب در مکان مناسب می باشد. میزان نور و نحوه نورپردازی به کاربرد مکان مورد نظر بستگی دارد. مکان هایی که کارایی خاصی ندارند را از الگوی نورپردازی حذف کنید.

به محدوده نورپردازی توجه کنید. برای مثال لامپ هایی که در قسمت پایین کابینت آشپزخانه نصب می شوند، تنها کف زمین را روشن خواهند کرد.

کنترل میزان نور در منزل چقدر حائز اهمیت است؟

در تمام الگوهای نورپردازی، کنترل میزان نور بسیار حائز اهمیت است. تنظیم میزان نور و استفاده از دیمرها نوعی انعطاف به الگوهای ساده نورپردازی می بخشد.

سیستم های هوشمندی که برای کنترل نور در ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند به ساکنین این اجازه را می دهند که نه تنها از نظر اقتصادی در هزینه ها صرفه جویی کنند، بلکه یک زندگی باکیفیت داشته باشند.

چگونه می توان از نورپردازی برای ایجاد نقطه کانونی در اتاق استفاده کرد؟

حرکت چشم در بدو ورود به یک مکان همیشه به سمت پر نورترین قسمت آن می باشد. برای ایجاد یک نقطه کانونی می توانید یک اثر هنری یا یک آینه را با نورپردازی برجسته تر و زیباتر نشان دهید. ایجاد نقطه کانونی در یک فضا به جذابیت آن می افزاید و آن را زیباتر از آنچه که هست نشان می دهد.

مکان های مختلف نورپردازی در ساختمان

نورپردازی اتاق غذاخوری

در نورپردازی اتاق غذاخوری تمرکز اصلی بر روی میز نهارخوری است. شما می توانید در این اتاق، نورپردازی عمومی انجام دهید و برای بهبود نور و افزایش زیبایی میز غذاخوری از نورپردازی متمرکز استفاده کنید.

نور عمومی برای تامین نور لازم برای کل اتاق و نورپردازی متمرکز برای تاکید بر میز غذاخوری اجرا می شود.

نورپردازی آشپزخانه

آشپزخانه مکانی است که در آن فعالیت های مختلف صورت می گیرد، از این رو باید دارای نور کافی باشد. نورپردازی آشپزخانه نقش مهمی در زیبایی و کارآمد بودن فضا ایفا می کند.

در گذشته تنها از یک لامپ در سقف آشپزخانه استفاده می شد. اما امروزه در بحث نورپردازی، قسمت های مختلف آشپزخانه مانند کابینت ها، فضای اجاق گاز، سینک ظرفشویی و کانتر نیز باید از نور لازم برخوردار باشند.

کابینت آشپزخانه های مدرن اصولاً دارای شیشه هستند و از نورپردازی نقطه ای برای زیباتر کردن اشیاء درون آن ها استفاده می شود.

هود نیز که این روزها از جمله ملزومات آشپزخانه است خود مجهز به لامپ های LED می باشد و روشنایی مورد نیاز برای پخت و پز بر روی اجاق گاز را فراهم می کند.

همچنین لامپ هایی که زیر کابینت نصب می شوند، فضای کانتر آشپزخانه را روشن می کنند و به راحتی می توان کارهای مربوط به حاضرسازی غذا را روی آن ها انجام داد.

نورپردازی حمام و سرویس بهداشتی

در نورپردازی حمام و سرویس بهداشتی برای زیبایی بیشتر کانتر و آینه هایی که در این مکان ها قرار گرفتند می توان از لامپ تزئینی استفاده می شود.

نورپردازی در اطراف آینه باعث می شود افراد تصویر خود را به وضوح در آن ببینند. همچنین آینه با انعکاس نور، فضای حمام و سرویس بهداشتی را زیباتر نشان خواهد داد.

نورپردازی اتاق نشیمن

اتاق نشیمن از جمله مکان هایی است که در آن کارهای مختلف صورت می گیرد، بنابراین باید از روشنایی لازم برخوردار باشد. این مکان برای دورهمی های دوستانه، مطالعه کتاب، صرف غذا و تماشای تلویزیون مورد استفاده قرار می گیرد. به همین منظور نورپردازی اتاق نشیمن علاوه بر زیبایی فضا، باید کاربردی باشد.

در اتاق نشیمن علاوه بر کاربرد نور عمومی، از نورپردازی متمرکز و یا نقطه ای نیز استفاده می شود. برای مثال برای تامین روشنایی و برجسته نمودن فضای نشیمن از نورپردازی متمرکز و برای دکوراتیو نمودن آثار هنری بر روی دیوار و برجسته نشان دادن آن ها از نورپردازی نقطه ای استفاده می شود.

نورپردازی اتاق خواب

اتاق خواب نه تنها مکانی برای استراحت و رفع دغدغه های روزانه است، بلکه در آن کارهای دیگر نظیر تعویض لباس ها، مطالعه کتاب و کار با لب تاپ نیز انجام می شود. از این رو علاوه بر نورپردازی عمومی باید از نورپردازی متمرکز نیز در این مکان استفاده شود.

برای مثال چراغ هایی که در کنار تخت خواب قرار دارند، نور لازم برای مطالعه را فراهم می نمایند. اگر در اتاق خواب المان های دکوراتیو مانند آینه، مجسمه و تابلو نقاشی وجود دارد، می توانید از نورپردازی نقطه ای استفاده کنید. نورپردازی اتاق خواب کمک شایانی به زیبایی دکوراسیون آن خواهد کرد.

نورپردازی دیوار

عموما دیوارها یکی از در دسترس ترین و در برخی مواقع کم کاربردترین قسمت ها در هر فضایی می باشند. برخلاف تصور عموم، نورپردازی این قسمت نیز بسیار حائز اهمیت می باشد و می تواند در زیبایی کلی فضای اتاق نقش داشته باشد.

برای مثال در صورتی که از جزئیاتی همچون گچبری، آرک، شلف و دیگر جزئیات تزئینی در آن به کاررفته است، انتخاب وسیله نورپردازی مناسب و نصب آن در محل صحیح از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.

انجام این کار می تواند جذابیت های دیداری زیادی در فضای اتاق به همراه داشته باشد. نصب لامپ در محل صحیح باید با دقت بسیار بالایی صورت گیرد.

برای مثال در صورتی که طراحی اتاق نشیمن به سبک معاصر باشد و در طراحی و دیزاین دیوار آن از سنگ استفاده شده باشد، بهتر است از یک لامپ مناسب بر روی سنگ استفاده نمایید.

انجام این کار می تواند نقش و نگار طبیعی سنگ را به نمایش بگذارد و فضایی زیبا به ارمغان آورد. در صورتی که در طراحی دیوار از آجر استفاده شده است نیز می توانید نسبت به اجرای این ایده و راهکار اقدام نمایید.

توجه کنید در این موارد لامپ باید درست در بالای سنگ یا آجر مورد استفاده قرار گیرد. همچنین در صورتی که دیوار از سطح یکنواختی برخوردار نباشد و قسمت هایی از آن دچار آسیب دیدگی باشد، از لامپ در این قسمت استفاده نکنید.

نورپردازی زیر راه پله ها

قرار دادن نوارهای ال ای دی در زیر راه پله ها بیشتر از اینکه کاربردی باشد نقشی دکوراتیو دارد. با توجه به تصویر زیر می فهمید که نورپردازی چقدر زیبا اجرا شده و این نوارهای ساده و رولی توانستند زیبایی پله را دوچندان کنند.

از لامپ LED هم برای زیباسازی طراحی راه پله خارجی ساختمان و هم برای افزایش جذابیت پله های شناور تمام شیشه استفاده می شود.

اگر می خواهید فضایی زیباتر و خلاقانه تر داشته باشید، بهتر است از نوارهای ال ای دی رنگی استفاده کنید. برای انتخاب رنگ ال ای دی ها به پالت رنگی فضای مورد نظر توجه کنید. سپس یکی از رنگ های برجسته را انتخاب کنید و لامپ ها را به همان رنگ خریداری نمایید.

 نورپردازی نمای ساختمان

نورپردازی نمای ساختمان باید متناسب با اهداف آن صورت گیرد. اصولاً برای برجسته نشان دادن خطوط عمودی یا افقی نما از تجهیزات روشنایی نما استفاده می شود. نورپردازی نمای ساختمان باید به گونه ای باشد که برای ساختمان های مجاور مزاحمتی ایجاد نکند.

در واقع زیباسازی نما با نورهای رنگی متمرکز یا نقطه ای باید انسجام را در نما به تصویر بکشد و نباید هیچگونه افراط در این کار صورت گیرد، زیرا نورپردازی افراطی نه تنها ساختمان را زیبا و ممتاز نشان نخواهد داد، بلکه نور آن برای بناهای مجاور و افراد بیننده آزار دهنده است.

نورپردازی محوطه

محوطه ها و فضاهای سبز با نورپردازی زیباتر و جذاب تر به نظر می آیند و حس امنیت را به فرد منتقل می کنند. تجهیزات نورپردازی این فضاها با تجهیزاتی که برای نمای ساختمان و دکوراسیون داخلی استفاده می شوند متفاوت هستند.

چراغ هایی که در کف زمین نصب می شوند و چراغ های دیواری و پارکی از جمله المان های روشنایی مخصوص محوطه ها و پارک ها می باشند.

نورپردازی محوطه ها بیشتر به دلیل روشن کردن مسیر عبور افراد و ایجاد امنیت برای آن هاست، اما از نظر زیبایی میز نمی توان اهمیت آن را ندیده گرفت.

نکات پایانی

نورپردازی به عنوان یک رکن اساسی در دکوراسیون داخلی شناخته می شود. به گونه ای که اگر از یک دیزاین بی نظیر در طراحی فضای مورد نظر استفاده کنید، اما نورپردازی صحیحی در آن به کار نگیرید، زیبایی آن به چشم نخواهد آمد.

آیا تا به حال به اهمیت نورپردازی در خانه خود توجه کرده بودید؟ آشنایی با این موارد تا چه اندازه می تواند در اجرای نورپردازی به شما کمک کند؟ اهالی ساختمانچی پذیرای نظرات شما در این زمینه هستند.