مصالح ضد زلزله هنگام ساخت یک بنا استفاده می شوند و از بین آن ها می توان به مواردی نظیر بلوک های سقفی سبک، فوم ها و یونولیت های سقفی، بتن آرمه و بلوک های هوادار اشاره نمود.
این مصالح مقاومت و استحکام ساختمان را بالا می برند و خسارات مالی و جانی را کاهش می دهند. ساختمانی که در مرحله ساخت علاوه بر مصالح اصلی با این مصالح ضد زلزله بنا شود، مطمعناً نسبت به ساختمان های معمولی دیگر مقاومت بالاتری خواهد داشت.
زلزله همواره از موضوعاتی است که در بحث های ساخت و ساز مطرح گردیده و هر ساله تدابیر ویژه ای برای آن اندیشیده می شود.
از این رو با مقاوم سازی بناها با مصالح ضد زلزله، ایمنی برای اهالی ساکن ساختمان ها فراهم خواهد شد. در ادامه به معرفی و بررسی مصالح ضد زلزله خواهیم پرداخت. با ساختمانچی همراه باشید.
انواع مصالح ضد زلزله
بتن آرمه یا بتن مسلح
به کاربردن بتن آرمه از جمله مهم ترین روش های مقابله با زلزله است. مقاومت فشاری بتن معمولی بالا است، اما مقاومت خمشی آن پایین می باشد. از این رو در برابر لرزه های ناشی از زلزله دچار ترک خوردگی خواهد شد.
بتن آرمه که به بتن تقویت شده نیز معروف است به واسطه کنار هم قرارگرفتن بتن و میلگرد حاصل می شود و مقاومت کششی بسیار بالایی دارد.
حرکات ناشی از زلزله نمی توانند بر بتن آرمه اثر بگذارند و آن را متلاشی کنند. از این رو امروزه در مراحل مختلف ساز و ساز از پی ریزی تا ستون ها از بتن آرمه استفاده می شود.
بلوک هوادار
بلوک هوادار نیز از دیگر موادی است که به علت وزن بسیار سبک بار اضافی بر ساختمان وارد نمی کند و خطرات ناشی از وقوع زلزله را به حداقل می رساند. این بلوک ها نوعی بلوک ساختمانی است که بر پایه ماده سیلیس تولید می شود.
آن ها علاوه بر وزن سبک به عنوان نوعی عایق حرارتی، رطوبتی و صوتی در نظرگرفته می شوند و در مقایسه با بلوک های معمولی حجم کمتری دارند، زیرا بخشی از آن ها با هوا پرشده است.
بلوک های هوادار از ترکیب آب، آهک، سیمان و ماسه سیلیسی تشکیل شده‌اند و تولید آن ها به واسطه دستگاه اتوکلاو و با تزریق هوا صورت می گیرد.
وزن پایین این بلوک ها میزان بتنی که برای پی ریزی بنا و ستون ها استفاده می شود را کاهش می دهد و مانع از واردآمدن وزن اضافی بر آن ها می شود.
بلوک سبک
بلوک سبک نیز مانند بلوک های بتنی رایج در بازار است، اما برخلاف آن ها از پوکه معدنی تولید می شود. این بلوک ها همانطور که از نامشان پیداست وزن سبکی دارند، اما در برابر لرزه های زلزله مقاوم هستند و دچار آسیب نمی شوند. آن ها وزن کمی بر ستون ها وارد می کنند و در هنگام وقوع زلزله خطرات ناشی از آن را به حداقل می رسانند.
فوم و یونولیت
فوم و یونولیت نیز سبک ترین مصالح ساختمانی هستند که وزن آن ها برای یک ساختمان ناچیز است. این مصالح از پلی استایرن تولید می شوند و نوعی عایق در برابر تغییرات آب و هوایی، سرما، گرما، رطوبت و صوت به حساب می آیند.
هر چند این مصالح مقاومت مکانیکی بسیار بالایی ندارند، اما به دلیل وزن بسیار سبک و انعطاف پذیری بسیار بالا به عنوان مصالح ضد زلزله در صنعت ساخت و ساز شناخته شده‌اند.
وزن یونولیت به نسبت بتن بسیار سبک تر است و بار اضافی بر ساختمان وارد نمی کند. یکی از مزایای این فوم ها و یونولیت ها این است که با استفاده از آن ها میزان بتن مصرفی در ساختمان کاهش می یابد.
پوشش محافظ ضد زلزله
پوشش محافظتی نوعی ماده شبیه بتن می باشد. این پوشش از خاصیت کشسانی قابل توجهی برخوردار است و مقاومت زیادی در برابر ارتعاشات نسبتا قوی دارد. این پوشش مانند یک لایه چسب بر روی سطوح سازه بتنی کشیده می شود و از جداشدن اجزا آن جلوگیری می کند.
این متریال در واقع یک گارد حفاظتی سیستمی است که از ریزش ساختمان هنگام وقوع زلزله جلوگیری می کند. پوشش محافظ ضد زلزله علاوه بر این که استحکام سازه را افزایش می دهد، سبب جلوگیری از سقوط ساختمان و مصالح آن نیز می شود.
فولاد سازه ای
فولاد به دلیل ویژگی های فنی خود، مانند مقاومت بالا در برابر کشش و فشردگی و همچنین انعطاف‌پذیری، یکی از مصالح اصلی در ساخت و سازهای ضد زلزله است.
این مصالح در ایجاد اسکلت های فولادی سازه ها به کار می روند و به دلیل سبکی و استحکام بالا، به راحتی در مقابل تنش های زلزله مورد استفاده قرار می گیرند. ساختمان های با اسکلت فولادی معمولاً عملکرد بهتری در برابر زلزله دارند و در بازسازی و مقاوم سازی ساختمان های قدیمی نیز کاربرد دارند.
عایق های لرزه ای
عایق های لرزه‌ای که معمولاً از موادی مانند ایزوگام و الاستومرها ساخته می شوند، به عنوان یک عنصر حیاتی در سیستم های ضد زلزله عمل می کنند. این مصالح به منظور کاهش انتقال نیرو از زمین به ساختمان و افزایش انعطاف پذیری سازه‌ها به کار می روند.
با ایجاد بستری نرم و ضربه گیر تحت سازه، این عایق ها می توانند انرژی زلزله را جذب کنند و اثرات آن را کاهش دهند، از این رو، به حفظ بروز آسیب به سازه کمک می کنند.
کامپوزیت های FRP
کمپوزیت های تقویت‌شده با الیاف (FRP)، که معمولاً شامل الیاف شیشه ای یا کربنی هستند، به عنوان یک راهکار پیشرفته در مقاوم سازی سازه ها در برابر زلزله به کار می روند.
این مصالح به دلیل استحکام، انعطاف پذیری و مقاومت در برابر خوردگی، به عنوان تقویت کننده های سازهای در سازه های بتنی و فولادی کارایی دارند. استفاده از FRP به افزایش عمر سازه ها و بهبود عملکرد آن ها در برابر نیروهای زلزله کمک می کند.
استفاده از بلبرینگ در پی ساختمان
امروزه در کشورهای پیشرفته در آسمان خراش ها و ساختمان های مهم از بلبرینگ به منظور جلوگیری از صدمات زلزله در پی ساختمان استفاده می کنند. بلبرینگ ها در واقع ابزارهایی هستند که اصطکاک سطوح را به حداقل می رسانند.
استفاده از بلبرینگ ها در زیر ساختمان سبب می شود تا هنگام وقوع زلزله، پی ساختمان به آهستگی حرکت کند و نیروهای وارد بر آن به این شکل تخلیه گردد، بنابراین ساختمان تخریب نمی شود بلکه تنها در جای خود بر روی بلبرینگ ها می غلتد. بسیاری از ساختمان ها در چین و ژاپن با این روش ضد زلزله شده اند.
مزایای استفاده از مصالح ضد زلزله در ساختمان سازی
استفاده از مصالح ضد زلزله در ساختمان سازی به دلیل مزایای کلیدی که در کاهش آسیب های ناشی از زلزله دارند، اهمیت زیادی دارد. در ادامه به بررسی مزایای این مصالح می پردازیم:
افزایش ایمنی و محافظت از ساکنان
مزیت بزرگ مصالح ضد زلزله این است که منجر به افزایش ایمنی ساکنان می شود. با استفاده از این مصالح، احتمال خرابی و آسیب به سازه در زمان وقوع زلزله به حداقل می رسد، که این خود به حفظ جان و سلامت افرادی که در ساختمان زندگی می کنند، کمک می کند. ساخت و سازهای ایمن از بروز حوادث ناگوار ناشی از زلزله جلوگیری می کند.
کاهش خسارت های مالی
استفاده از مصالح ضد زلزله به طور مستقیم به کاهش خسارت های مالی ناشی از زلزله کمک می کند. سازه هایی که با این مصالح ساخته می شوند، احتمال تخریب و آسیب را کاهش می دهند، به ویژه هزینه های تعمیر و بازسازی پس از زلزله. این باعث می شود سرمایه‌گذاری در ساخت و سازهای ایمن در بلندمدت به صرفه تر باشد.
افزایش طول عمر سازه
مصالح ضد زلزله معمولاً دارای ویژگی های خاصی هستند که به افزایش دوام و طول عمر سازه کمک می کنند. این مصالح می توانند سازه را در برابر تأثیرات محیطی و بارهای زیاد مقاوم تر کنند. با این ویژگی ها، تعمیر و نگهداری کمتری نیاز خواهد بود و بنابراین، هزینه های مربوط به نگهداری نیز کاهش می یابد.
کاهش تخریب محیط زیست
این مصالح معمولاً در کاهش آسیب به محیط زیست نیز مؤثر هستند. سازه هایی که به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در برابر زلزله مقاوم باشند، می توانند از تخریب و آسیب به زیرساخت ها و محیط زیست جلوگیری کنند. به این ترتیب، استفاده از مصالح ضد زلزله می تواند به حفظ تعادل اکولوژی و کاهش اثرات منفی در طبیعت کمک کند.
بهبود کیفیت و راحتی زندگی
ساختمان های مقاوم در برابر زلزله معمولاً دارای کیفیت بالاتری در ایجاد فضای زندگی هستند. این ساختمان ها می توانند عایق های حرارتی و صوتی بهتری داشته باشند، که به معنای زندگی راحت تر و با کیفیت تری برای ساکنان است. حفظ دما و جلوگیری از ورود صداهای مزاحم از بیرون می تواند به راحتی روانی ساکنان کمک کند.
قابلیت مقاوم سازی
مصالح ضد زلزله می توانند به سهولت در مقاوم سازی ساختمان های قدیمی و آسیب‌دیده کمک کنند. در پروژه های مقاوم سازی، این مصالح می توانند به کار گرفته شوند تا سازه های موجود را به طور مؤثری برای مواجهه با حوادث آینده بهینه سازی کنند. این کار کمک می کند تا از زیرساخت های موجود به بهترین شکل استفاده شود.
رعایت استانداردهای ساختمانی
استفاده از مصالح ضد زلزله معمولاً به سازگاری با مقررات و استانداردهای ساختمانی در مناطق زلزله خیز منجر می شود. این مسأله، به معنای رعایت معیارهای ایمنی و بهبود کیفیت ساخت‌وساز است که در نهایت به اعتماد عمومی به پروژه های ساختمانی می افزاید.
حفظ ارزش ملکی
ساختمان هایی که با استفاده از مصالح ضد زلزله ساخته می شوند، معمولاً ارزش بیشتری دارند. بالاتر بودن ایمنی و کیفیت این ساختمان ها، سبب می شود تا فروش و اجاره آن ها در بازار ملک جذاب تر باشد. این موضوع می تواند به سرمایه‌گذاری های اقتصادی مثبت برای مالکان تبدیل شود.
کلام پایانی
آن چه که در این نوشته از ساختمانچی به بیان آن پرداختیم، معرفی مصالح مقاوم در برابر زلزله می باشد. با بکارگیری این مصالح در ساختمان، می توانید تا حد زیادی خسارات ناشی از زلزله را کاهش دهید و خطرات آن را به حداقل برسانید. آیا شما نیز مصالحی را می شناسید که در برابر زلزله مقاوم باشند؟ نام و ویژگی های آن را با ما به اشتراک بگذارید.
