توانایی خواندن نقشه های ساختمانی یا همان نقشه خوانی یک مهارت است. در هر قسمتی از صنعت ساخت و ساز که فعالیت کنید، چه پیمانکار عمومی باشید و یا مهندس ناظر، در هر صورت توانایی نقشه خوانی موضوعی است که باید آن را فراگرفته باشید.
یادگیری نحوه مطالعه نقشه های ساختمانی یک لزوم اساسی برای کسانی است که بخواهند در پروژه های ساخت و ساز فعالیت نمایند.
نقشه های ساختمانی بنابر موقعیت و شرایط نقشه ممکن است آسان و یا بسیار دشوار باشد. بنابراین درک و تفسیر دقیق نقشه ها برای بهبود روند پروژه و اجرای دقیق و کارآمد آن بسیار حائز اهمیت است.
این مهارت نه تنها موجب پیشرفت شما در حوزه کاری می شود بلکه ارزش شما را در موقعیت کاریتان بیشتر می کند. با این مقدمه، در ادامه این مطلب از ساختمانچی با ما همراه باشید تا با جزئیات نقشه خوانی ساختمان آشنا شوید.
اصول نقشه خوانی
در این قسمت قصد داریم تا اصول اولیه نقشه خوانی را بیان کرده و چگونگی تفسیر اطلاعات نقشه را ارائه دهیم.
نقشه های ساختمانی دو بعدی ترسیم هستند
دسته ای از نقشه های ساختمانی پلان های دو بعدی معماری هستند که جزئیات یک پروژه را نشان می دهند. این نقشه ها تصویر درست و کاملی از آنچه باید بنا شود را به نمایش می گذارد.
در پلان اطلاعاتی نظیر ابعاد هر قسمت، محل قرارگیری هر بخش و موارد بسیار دیگری که برای ساخت و ساز لازم است، مشخص می شود تا از اجرای درست و دقیق پروژه مطابق با نقشه اطمینان حاصل شود.
علاوه بر موارد نظیر جانمایی و ابعاد هر قسمت در نقشه های ساختمانی، مواردی دیگری نیز بیان می شوند که تکنیک های اندازه گیری و نصب قطعات و استانداردهای مربوطه را نشان می دهد. پیمانکاران و کارگران باید طبق این نقشه ها عمل نمایند تا کار دقیق و به درستی جلو رود و در نهایت ساختمان بناشده با نقشه ها مطابقت داشته باشد.
نقشه های ساختمانی در ابعاد مختلف ارائه می شوند
با توجه به وسعت پروژه، ممکن است برخی نقشه ها در ابعاد بسیار بزرگ چاپ شوند و برخی نیز در اندازه های معمولی پرینت شوند.
با توجه به این که تکنولوژی همواره در حال پیشرفت و فراگیرشدن است و کل فعالیت های بشر را تحت تاثیر خود قرارداده صنعت ساختمان نیز از فناوری های روز بی بهره نیست. بسیاری از مهندسان، مشاوران، پیمانکاران و تمامی فعالان این حوزه، مایل به استفاده از تکنولوژی های روز می باشند. چرا که امکان ویرایش سریع تر و به اشتراک گذاری اطلاعات و نقشه ها در دنیای دیجیتال میسرتر است.
صرف نظر از این که ارائه نقشه ها به صورت دیجیتالی و یا چاپی باشد، درک درست از نقشه های ساختمانی اولویت اصلی است
از ساخت یک خانه کوچک مسکونی تا احداث مجتمع های بزرگ لازم است تا با توجه به نقشه هایی که ارائه شدند، نقشه خوانی به درستی انجام شود و مفهوم صحیحی از آن چه قرار است اجرا گردد، درک شود.
سپس با توجه به نقشه ها، مصالح مورد نظر و هزینه مربوط به آن ها و همچنین زمان بندی مناسب برای اجرای هر مرحله از سخت و ساز تعیین شود و نسبت به اخذ مجوزهای لازم اقدام گردد.
هر پروژه ای شرایط منحصر به فردی دارد بنابراین لازم است تا نقشه به درستی تفسیر شود. در واقع تفسیر نقشه بین عوامل ساخت یک پروژه مانند استفاده از یک زبان خاص توسط قشر خاصی از جامعه است که این زبان برای آن ها مشترک است و با استفاده از آن می توانند اطلاعات را به یکدیگر منتقل نمایند.
لازم به ذکر است برای ارائه زمان بندی صحیح و برآورد درستی از هزینه های پروژه، نقشه خوانی درست و درک صحیحی از طرح لازم و ضروری است.
مجموعه ای از نقشه های ساختمانی شامل چه مواردی می شود؟
هنگام یادگیری نقشه خوانی پلان های ساختمان، ایجاد ذهنیت صحیحی از آن چه در نقشه وجود دارد، بسیار مهم است.
نقشه های ساختمانی معمولا شامل قسمت های صفحه اصلی، بخش عنوان، نکته های کلیدی، یادداشت های عمومی، نسخه های تجدید نظرشده، علائم اختصاری و مقیاس نقشه هستند.
صفحه اصلی
در این قسمت از نقشه، پلان اصلی مشخص می شود. در قسمت های دیگر نقشه مانند بخش عنوان، نکته های کلیدی، یادداشت های عمومی، نسخه های تجدید نظرشده، علائم اختصاری و مقیاس نقشه نیز در این صفحه وجود دارد.
بخش عنوان
هر نقشه ای شامل قسمتی برای عنوان است و معمولا در ابتدای مجموعه ای از نقشه ها آورده می شود. اگر در یک پروژه ساختمانی فعالیت می کنید قبل از شروع به احداث پروژه این قسمت ها را مطالعه نمایید.
شکل، اندازه و محل قرارگیری این بخش در نقشه ها متفاوت است. این قسمت حاوی اطلاعاتی در مورد پروژه مانند طراح، شرکت طراح، مقیاس نقشه، شماره برگه، تاریخ تجدید نظر، تاریخ ترسیم طرح و مواردی از این قبیل می باشد.
در قسمت اول از بخش عنوان، نام، شماره و آدرس طراح ارائه می شود. اطلاعات این بخش امکان تشکیل پرونده و سازماندهی آن ها را فراهم می کند.
قسمت دوم این بخش شامل تاریخ و محل امضا می باشد. قسمتی نیز برای ارجاع به نقشه های دیگر در نظرگرفته می شود تا در صورتی که قسمتی از یک پلان به نقشه های دیگر مرتبط و وابسته است، مشخص شود.
قسمت تجدید نظر
هر زمان که به نقشه تغییراتی اعمال شود می بایست نقشه مجددا طراحی شود و تغییرات در نسخه جدید ذکر گردد. هم چنین نوشتن تاریخ تغییرات در نقشه لازم است.
مقیاس ترسیم
نقشه ها در مقیاس های مختلفی رسم می شوند که معمولا این مقدار برای پلان ها عدد یک به صد می باشد. بنابراین در هنگام ترسیم نقشه ها لازم است تا مقیاس نقشه تا با توجه به آن ابعاد واقعی به دست آیند.
یادداشت های کلیدی
در این قسمت مشخصات و جزئیات نقشه وهم چنین اطلاعاتی که طراح فکر می کند به درک بهتر نقشه کمک می کند، ارائه می شوند.
یادداشت های عمومی
در این قسمت یادداشت های عمومی مربوط با اطلاعات فنی ارائه شده که برای کل نقشه کاربرد دارد.
علائم اختصاری
در این قسمت علائم و مفاهیم اختصاری که در نقشه مورد استفاده قرارگرفته معرفی می شوند. برخی علایم، نمادهای کلی هستند که در تمام نقشه یک مفهوم دارند. اما ممکن است برخی دیگر از علائم توسط شرکتی خاص استفاده گردند. در این حالت حتما آن مولفه باید معرفی گردد تا ذهنیت درستی از نقشه شکل بگیرد.
نکته دیگری که باید به آن توجه شود این است که نقشه مورد مطالعه جزو چه دسته ای از نقشه هاست. به طور کلی در هر پروژه ای شامل نقشه های معماری، نقشه های سازه ای و نقشه تاسیسات است. هر یک از این دسته ها خود شامل چند نوع نقشه می شوند برای نمونه نقشه معماری خود شامل نقشه پلان، نما، برش و موقعیت می باشند.
در هر یک از این نقشه ها ممکن است علایمی به کار روند که در آن نقشه یک مفهوم و در نقشه دیگر مفهوم دیگری دارد. بنابر این توجه به نوع نقشه و نماد اختصاری مطابق با آن بسیار حائز اهمیت است.
کلام پایانی
آن چه در این نوشته از ساختمانچی به بیان آن پرداختیم، ارائه نکاتی در خصوص نقشه خوانی ساختمانی می باشد. امیدواریم این نکات برای شما مفید بوده باشد. در صورت تمایل، نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید.
