فن کویل یکی از انواع سیستم تهویه مطبوع است که علاوه بر کاربرد سرمایشی، کاربرد گرمایشی نیز دارد. در نوشته های پیشین ساختمانچی به بررسی انواع سیستم تهویه مانند چیلر، داکت اسپلیت، هواساز و… پرداختیم.
در این نوشته قصد داریم به معرفی انواع فن کویل و ویژگی های منحصربفرد آن ها بپردازیم تا شما را با این سیستم آشنا کنیم.
آگاهی از خصوصیات و عملکرد سیستم های گرمایشی و سرمایشی به شما کمک می کند تا سیستمی ایده آل برای تامین گرمایش و سرمایش ساختمان خود انتخاب و خریداری نمائید. با ساختمانچی همراه باشید.
فن کویل چیست؟
همانطور که گفتیم، فن کویل یک سیستم تهویه مطبوع است که هم برای تامین گرمایش در فصول سرد و هم برای تامین سرمایش در فصول گرم مورد استفاده قرار می گیرد. اجزای این سیستم متشکل از فن، کوئل های گرمایشی و سرمایشی، شیر فلکه و فیلتر هوا می باشد.
فنی که در این سیستم تعبیه شده از جنس پلاستیک بوده و دارای وزن سبک و سر و صدای کم می باشد. سبک‌بودن این فن با کاهش توان الکتروموتورها، هزینه مصرف برق را پایین می آورد. همچنین علاوه بر جلوگیری از ایجاد سر و صدا، از نظر اقتصادی نیز مقرون بصرفه می باشد.
علاوه بر آن فیلتر هوایی که در این سیستم نصب می شود هوای ورودی به داخل ساختمان را فیلتر می کند و هوایی تازه پخش می نماید.
فن هایی که صرفاً برای تامین گرمایش در ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند نیازی به فیلتر پارچه ای برای تصفیه هوا ندارند، زیرا فاصله ای که بین پره های کویل وجود دارد از تجمع گرد و غبار جلوگیری می نماید.
کویل نیز از لوله های مسی که پره های آلومینیومی به آن متصل شده، تشکیل شده است. به هر کویل دو لوله وصل می شود که یکی آب گرم یا سرد را وارد کویل می کند و دیگری این آب را مجدداً به موتورخانه یا پکیج باز می گرداند.
طراحی این سیستم به صورت دمنده یا مکنده است. در مدل مکنده، هوا از بین کوئل توسط فن مکیده می شود. در مدل دمنده، هوا در بین کویل وزیده می شود، در این حالت هوای گرم یا سرد مورد نیاز فراهم می گردد.
این سیستم تهویه مطبوع در چهار مدل با ویژگی های متفاوت تولید و به بازار عرضه می شود. این مدل ها در ادامه توضیح داده شده اند.
انواع فن کویل
فن کویل کاستی
فن کویل کاستی در دو مدل یک طرفه و چهار طرفه با ظرفیتی حدود 200 الی 1000 فوت مکعب بر دقیقه تولید می شود. مدل کاستی در سقف نصب شده و برای هر نوع دکوراسیون داخلی مناسب می باشد؛ زیرا هیچ فضای اضافی در ساختمان اشغال نمی کند و تنها از بین شیارهای خود هوای مطبوع گرم یا سرد به محیط می فرستد.
فن کاستی چهار طرفه از چهار طرف خود هوا را در فضا پخش می کند و فرآیند انتقال هوای مطبوع را سریع تر انجام می دهد. قیمت مدل کاستی به دلیل عدم نیاز به سیستم کانال کشی به نسبت فن کویل های کانالی ارزان تر است.
فن کویل دیواری
فن دیواری بر روی دیوار نصب می شود و جهت پخش هوای آن به سمت رو به رو است. مدل دیواری ظرفیتی بین 200 الی 800 فوت مکعب بر دقیقه دارد. فن کویل های دیواری در مدل های مختلف در بازار موجود هستند و از نظر زیبایی ظاهری مورد پسند برای تمام سلیقه ها دارند.
از انواع دیواری بیشتر برای مکان هایی مانند بانک ها، مجتمع های تجاری و منازل مسکونی استفاده می شود. این نوع فن کویل ها ظرفیت محدودی دارند. نوع رو به رو زن فن دیواری از متداول ترین و پرکاربردترین انواع آن می باشد. این مدل شباهت ظاهری زیادی به اسپلیت و کولر گازی دارد، به همین دلیل گاهی اوقات با آن ها اشتباه گرفته می شود.
فن کویل سقفی
این فن کویل ها با ظرفیت بین 300 الی 2200 فوت مکعب بر دقیقه کار می کنند و نیاز به کانال کشی برای انتقال هوا دارند. فن سقفی همانطور که از نامش پیداست در سقف کاذب نصب می شود و هوای گرم یا سرد را از دریچه های سقف وارد اتاق می کند.
این فن ها دارای دو مدل کابینت دار و بدون کابینت هستند و به صورت توکار یا روکار نصب می شوند. فن کویل های سقفی توکار در مقایسه با فن کویل های سقفی روکار به نسبت سر و صدای کمتری تولید می کنند.
فن کویل کانالی یکی از انواع مدل های سقفی توکار می باشد که از قدرت هوادهی، حرارتی و برودتی بالایی برخوردار می باشد و امکان کانال کشی با طول بیشتر نیز در آن وجود دارد. از این دستگاه در مراکز اداری، آمفی تئاتر، رستوران ها، خوابگاه ها، دانشگاه ها، لابی ها و… استفاده می شود.
فن کویل زمینی
فن کویل های زمینی قابل نصب در ساختمان های مختلف از جمله بیمارستان ها، مدارس، ادارات، دانشگاه ها، منازل و… می باشند و از ظرفیتی حدود 200 الی 1000 فوت مکعب بر دقیقه برخوردار هستند.
نصب این مدل به راحتی انجام می شود. آن ها فضای ناچیزی از اتاق را اشغال می کنند، اما با کارایی بالا می توانند تهویه هوا را به بهترین شکل انجام دهند.
فن زمینی هوا را یا به سمت رو به رو یا به سمت بالا وارد محیط می کند و میزان صدایی که تولید می کند آزار دهنده نیست. البته به علت استفاده از دمنده گالوانیزه در آن ها به میزان قابل توجهی سر و صدا کاهش می یابد.
مزایای سیستم فن کویل در ساختمان
- یکی از مزایای این سیستم تهویه مطبوع نصب آن از طریق لوله کشی است، غیر از مدل سقفی یا کانالی آن که در سقف کاذب نصب می شود و نیاز به کانال کشی دارد، سایر مدل ها به راحتی و از طریق لوله کشی نصب می شوند.
- نصب این سیستم به میزان قابل توجهی منجر به کاهش هزینه های برق مصرفی در ساختمان می شود.
- ظاهر آن به شکل مکعب هایی با ابعاد کوچک است که فضای زیادی در ساختمان اشغال نمی کند؛ از این رو نصب این سیستم تهویه هوا مناسب هر نوع ساختمان می باشد.
- هزینه نصب این سیستم به نسبت سیستم هایی که نیاز به کانال کشی دارند، کمتر است.
- نگهداری و مراقبت از آن آسان است.
- این وسیله به هواساز مجهز است؛ از این رو نیاز به نصب سیستم مکمل برای تامین هوای تازه در ساختمان نمی باشد.
- این سیستم تهویه مطبوع سر و صدای کمتری در مقایسه با داکت اسپیلت تولید می کند. به علت عدم استفاده از کانال کشی، سر و صدای این فن در کانال نمی پیچید، در نتیجه میزان صدای تولیدی بسیار کم می باشد.
- در ساختمان هایی که بام آن ها تحمل بار اضافی ندارد، استفاده از فن کویل مناسب ترین گزینه برای کاهش تجهیزات سرمایشی و گرمایشی است.
سیستم لوله کشی فن کویل
فن کویل دارای دو نوع سیستم لوله کشی می باشد: فن دو لوله ای و فن چهار لوله ای. جزئیات این دو سیستم به شرح زیر می باشند:
فن کویل دو لوله ای
این نوع سیستم لوله کشی دارای یک لوله ورودی و یک لوله بازگشتی می باشد. لوله تامین آب سرد یا آب گرم به فن، وظیفه انتقال آب را برعهده دارد.
فن کویل چهار لوله ای
واحدهای فن کویل چهارلوله ای دارای دو لوله تامین و دو لوله بازگشتی می باشند و سبب می شوند تا آب گرم و سرد در هر زمان و برحسب نیاز و فرمان کنترلی به فن وارد شوند. دستگاه فن کویل چهار لوله ای به دلیل این که حرارت و برودت را به طور همزمان تامین می کند، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
ترموستات فن کویل
ترموستات دستگاهی برای اندازه گیری دمای یک حجم کنترل یا فضا می باشد و فرمان هایی را صادر می کند تا دمای سیستم در نزدیکی یک نقطه دلخواه حفظ گردد. این دستگاه معمولا در سیستم هایی بکار می رود که به تنظیم میزان گرمایش و سرمایش نیاز است.
ترموستات به عنوان کنترل‌کننده حلقه بسته عمل می کند و هدف آن کاهش خطا بین درجه حرارت اندازه گیری شده و درجه حرارت موردنظر می باشد. ترموستات وظیفه تشخیص کم یا زیاد بودن دمای موجود را نسبت به دمای موردنظر دارد تا فرمان تغییر جریان ورودی را به فن بدهد.
فن کویل دارای ترموستات های گوناگونی می باشد اما مهم ترین دسته بندی آن شامل ترموستات مکانیکی یا آنالوگ و ترموستات دیجیتالی می باشد. انتخاب ترموستات ها براساس نوع لوله کشی فن صورت می پذیرد.
تعمیر و نگهداری فن کویل
در ابتدای فصل سرما می توانید سینی درین را چک کرده و محل اتصال سینی به لوله درین را پاک و تمیز نمایید. این کار سبب می شود تا از هرگونه گرفتگی مسیر تخلیه جلوگیری گردد.
همچنین برای تمیزکاری این سیستم تهویه مطبوع می توانید مانند اسیدشویی چیلر، از انواع مواد شیمیایی استفاده نمایید. البته این کار باید توسط فردی متخصص در تعمیرات و نگهداری از فن کویل انجام گردد.
در ابتدای فصل سرد، فیلتر ورودی هوای دستگاه را نظافت کنید و برای اطمینان بیشتر از کنترل صحیح محیط، با استفاده از دماسنج، ست پوینت ترموستات و نحوه عملکرد آن را آزمایش نمایید.
سخن پایانی با کاربر
ما در این نوشته به بررسی 4 نوع سیستم فن کویل پرداختیم. به نظر شما کدام یکی از این مدل ها کارایی بیشتری دارند؟ شما در محل زندگی یا کار خود از کدام نوع فن کویل استفاده کرده اید؟ نظرات خود را در این باره با ما درمیان بگذارید.
