رویکردهای متنوعی به استفاده حداکثری از پتانسیل های یک ساختمان و فضا های انسان ساخت وجود دارد، یکی از خلاقانه ترین آن ها، ایجاد روف گاردن یا باغ سبز است. این جزئی شاخص از طراحی محوطه می باشد که در تراز ارتفاعی بام اجرا می شود و بیشتر از 100 سال است که مورد توجه طراحان منظر و معماران قرار گرفته است. در بیانی کلی می توان بام سبز را به عنوان توسعه یک بام موجود، معرفی کرد که دارای ظرفیت کاشت گیاهان باشد. شرکت های طراحی و اجرای زیادی در این زمینه فعالیت دارند که کار طراحی محوطه و اجرای پوشش های سبز را روی بام توامان انجام می دهند.
شاید بتوان توسعه فضاهای بیرونی بنا و صرفه جویی در مصرف انرژی را مهم ترین مزیت یک روف گاردن به شمار آورد. این مزیت بسیار مورد توجه معمارانی قرار گرفته است که در حوزه معماری سبز و پایدار فعالیت می کنند. ظرفیت حرارتی خاک همراه با پوشش گیاهی، تبادل حرارتی بنا را با فضای بیرون کاهش داده و منجر به کاهش بار های سرمایشی و گرمایشی بنا می شود. از سوی دیگر وجود پوشش گیاهی، فضای بام را در فصول گرم، خنک می کند. در شرایطی که فضای کافی در دسترس باشد حتی می توان محوطه سازی محدودی روی بام با ترکیبی از کفسازی ها، جاگلدانی ها و حتی نیمکت هایی برای نشستن و لذت بردن از چشم اندازی متفاوت و جذاب، اجرا کرد.
بام سبز در مناطق ییلاقی برای ویلا های شخصی در ادامه فضا سازی های خارجی آنها طراحی و اجرا می شود و در شهر های بزرگ روی ساختمان ها و حتی برج هایی که فضای باز کافی در اختیار ندارند مورد استفاده قرار می گیرند. مطمئنا طراحی بهینه و اجرای صحیح یک بام سبز باعث ایجاد فضاهایی زیباتر، شاداب تر و زنده تر در روی بام ها می شود که علاوه بر ویژگی های عملکردی که دارند، باعث تنوع بصری و ارائه منظرهای جذاب تری به فضای پشت بام ها می شوند.
پوشش خاک حاوی پوشش گیاهی روی بام، با جذب آب های ناشی از بارندگی، از ایجاد رواناب بر روی بنا و هدر رفتن آب به درون سیستم های فاضلاب به ویژه در بارندگی های شدید، ممانعت به عمل می آورد. می توان با زهکشی مناسب و هدایت آب های اضافی به کانال هایی، آن ها را ذخیره کرده و در آبیاری دیگر قسمت های محوطه سازی مورد استفاده قرار داد.
نقش روف گاردن ها را در کاهش آلودگی هوا، نباید ندیده گرفت. گیاهان، آلودگی های هوازی را جذب کرده و گازهای سمی را تصفیه می کنند. در عین حال با کاهش مصرف سوخت های فسیلی، نقش موثری در کاهش تقاضای نیروگاه ها و در نتیجه تولید دی اکسید کمتری دارند.
با وجود تمام مزایایی که یک بام سبز دارد، اجرای آن به سادگی کاشت گل و گیاه روی زمین نیست و باید تمهیدات ویژه ای برای آن در نظر گرفت.
در وهله اول باید ملاحظات سازه ای برای تحمل بار اضافی ناشی از وزن خاک و پوشش گیاهی، به ویژه زمانی که خیس هستند، مد نظر قرار گیرد.
ساختار و لایه بندی بام باید به گونه ای باشد که مقاومت کافی در برابر رطوبت داشته باشد، اجرای یک عایق رطوبتی مقاوم و موثر روی سطح سازه ای بام، از ضروریات اجرایی است. همچنین یک لایه برای سد کردن رشد ریشه های گیاهان و یک لایه فیلتر مانند نیز مورد نیاز است.
یک سیستم زهکش ساده ولی کارآمد برای هدایت آب های اضافی و اتصال مناسب آن به کانالهای تاسیسات، تکمیل کننده عملکرد بهینه یک بام سبز است.
گیاهان به عنوان جزء اصلی در این ساختار، باید به دقت انتخاب شوند. در عین تنوع باید در یک ویژگی مشترک باشند: مقاومت در برابر شرایط مختلف آب و هوایی، به طوری که در طولانی مدت، شاداب و سبز باقی بمانند. ریشه آنها متناسب با عمق خاک در دسترس و شیب بام باشد. معمولا گیاهان همیشه سبز، گزینه های در دسترس و با ریسک کمتری هستند.
اقدامات حفاظتی و نگهداری نیز نباید از نظر دور نگه داشته شوند، این اقدامات شامل حرص کردن به موقع گیاهان و زدودن علف های هرز به طور مرتب، رسیدگی و توجه به رشد آنها، تمییز کردن و بازدید دوره ای از مسیرهای زهکشی و پاک کردن آنها از گیاهان و دور نگه داشتن حیوانات خانگی از بام های سبز می باشد.
نکته آخر در این بحث این است که اجرای بام سبز ممکن است در ابتدا ساده به نظر آید اما نیازمند تخصص و مهارت است بنابراین باید به متخصصان با تجربه کافی سپرده شود.
