تا چند سال قبل در ساختمان های مسکونی از جعبه فیوز خبری نبود و سیم کشی منازل به وسیله جعبه تقسیم انجام می گرفت. با روی کار آمدن جعبه فیوز و مزیت های زیادش استفاده از آن فراگیر شده، تا جایی که نصب جعبه فیوز الزامی شده و از دستورات برق ساختمان می باشد.
باید در انتخاب جعبه فیوز و فیوزهای مورد استفاده در مدارهای گوناگون دقت کنیم و اطلاعات لازم را برای خرید کسب کنیم. در این مقاله قصد داریم نکات مهمی را در رابطه با جعبه فیوزها مطرح کنیم که در برق کشی ساختمان ها بسیار مهم است، پس با ما در سایت ساختمانچی همراه باشید.
جعبه فیوز چیست؟
تابلو برق انتهایی یا جعبه فیوز، یکی از قطعات الکترونیکی مهم در خانه است که برای کنترل سیستم های الکترونیکی طراحی می شود. جعبه فیوز مجموعه ای از سوکت های رشته ای است که فیوزها به شکل، چراغ های برق در آن پیچ می شوند و هر کدام از مدارها در خانه به وسیله یک فیوز محافظت می گردند.
معمولا تابلو برق در ورودی هر واحد ساختمانی نصب می شود، تا در صورت بروز مشکلات الکترونیکی، از آن استفاده کنیم. سرخط تمامی مصرف کننده ها و یا واحد، از این جعبه تغذیه می شود و با علامت اختصاری DP مشخص می شود.
فیوز چیست؟
فیوز از مدارها در برابر افزایش غیرمجاز جریان الکتریکی محافظت می کند و اگر جریانی بیش از جریان موردنظر از فیوز عبور کند، فیوز با قطع‌کردن جریان الکتریکی واکنش نشان خواهد داد و از آسیب به سایر بخش ها و وسایل برقی داخل خانه جلوگیری می کند.
از مهم ترین قسمت های فیوز، نوار فلزی است که در محفظه ای غیر رسانا قرار گرفته است و وقتی جریانی بیشتر از حد مجاز از فیوز عبور کند، نوار فلزی ذوب می شود؛ در نتیجه مدار الکتریکی قطع می شود.
اگر نوع فیوزی که برای جعبه فیوز استفاده می شود مناسب و با کیفیت نباشد، امکان آتش سوزی و حتی خطرات مالی و جانی وجود خواهد داشت.
علت اهمیت جعبه فیوز
به دلیل این که تمام خطوط برق به تابلو برق وصل است و سیم اصلی برق ساختمان وارد جعبه می شود، پس تمامی خطوط برق ساختمان را تغذیه می کند، در نتیجه بدون وجود جعبه فیوز سیم کشی ساختمان ناقص خواهد بود.
به دلیل این که سر خط تمام مصرف کننده‌ها به جعبه فیوز ختم می شود، پس این قسمت، برق تمام اجزای یک واحد مسکونی را تامین می کند. حالا سوال این جاست که جعبه فیوز برق را از کجا می گیرد؟
این کار به واسطه یک کابل سه رشته ای 3*6 از تابلو کنتور اصلی تامین می شود. در ابتدا سیم های فاز وارد جعبه می شوند و به فیوز مربوطه وصل می گردند. سپس سیم های نول به ترمینال نول (شمش نول) که از جنس مس است، متصل می شوند.
انواع فیوزها از لحاظ سرعت عملکرد
فیوزهای کندکار: این فیوزها برق را دیرتر قطع می کنند و در برابر عبور جریان برق بیش از حد مجاز، واکنشی ملایم تر نشان می دهند و زمانی که جریان اتصال کوتاه است واکنش، لحظه ای می شود.
فیوزهای تندکار: این فیوزها به دلیل این که نسبت به فیوزهای کندکار زودتر قطع می شوند، در روشنایی ها مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع فیوز موجود در جعبه فیوز
- فیوز فشنگی
- فیوز اتوماتیک
- فیوز مینیاتوری
- محافظ جان
نکته
در اینجا به این نکته باید اشاره شود که سه فیوز فشنگی، اتوماتیک (آلفا) و مینیاتوری، از مدارات برق در مقابل اتصال کوتاه (برخورد سیم فاز با نول) و اضافه بار (کشیدن جریانی بیشتر از جریان نوشته شده روی فیوز) محافظت می کنند.
به این شکل که چون یک ورودی و یک خروجی دارند و در مسیر سیم فاز قرار می گیرند، پس به صورت سری در مدارهای برق ساختمان قرار می گیرند.
فیوزهای فشنگی یک بار مصرف هستند و اگر نیاز به تعویض بود، باید کلاهک را برخلاف جهت عقربه های ساعت چرخاند و مغزی را عوض کرد. این فیوزها از سه قسمت تشکیل می شوند:
- مغزی
- کلاهک
- پایه فیوز
جعبه فیوز مینیاتوری
فیوزهای موجود در جعبه مینیاتوری، در انواع مختلف یک، دو، سه و چهار پل برای جریان ها و ولتاژهای مختلف طراحی می شوند. این جعبه فیوزها در دو نوع روکار و توکار تولید می شوند.
در جعبه فیوز مینیاتوری قطع‌کننده مدار مینیاتوری (مدار شکن) تعبیه شده که در حقیقت یک قطعه الکترومکانیکی است و به محض رسیدن جریانی بالاتر از جریانی که قبلا مشخص شده است، مدار را به صورت خودکار قطع می کند.
اگر یکی از فیوزهای تابلو برق پریده باشد و به حالت off برگردد و هر بار که آن را وصل می کنید مجدد قطع شود، قطعا ایرادی در جعبه فیوز مینیاتوری اتفاق افتاده است.
ممکن است این اتفاق در اثر یک اتصال کوتاه شدید به وجود بیاید که منجر به قطع فیوز می شود. بهتر است سریعا به کمک یک برق کار متخصص این مشکل را حل کنید. فیوزهای مینیاتوری دو عملکرد اصلی را انجام می دهند که عبارت انداز:
- محافظت در برابر جریان اضافه
- محافظت در برابر اتصال کوتاه
مزیت های جعبه فیوز
- سهولت برق کشی ساختمان برای برق کار
- امنیت برای ساختمان و ساکنین
- در صورت بروز مشکل در یک سرخط، تنها مسیر مشکل دار از مدار خارج می شود.
- بار مصرفی برق بین چند مینیاتور تقسیم می شود
- جلوگیری از بروز حادثه
- دسترسی سریع و راحت برای برطرف کردن مشکل
- کم کردن بار اضافه و برقراری امنیت در مواقعی که خانه نیستیم
انواع فیوزها از لحاظ ساختار ویرایش
- فیوز ذوب شونده
- فیوز مینیاتوری
- فیوز پیچی
محافظ جان چیست؟
کلید محافظ جان در برق ساختمان به کار می رود که علاوه بر محافظت از مدار در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه، می تواند از برق گرفتگی مدار، شوک الکترونیکی، جریان نشتی و افزایش ولتاژ نیز محافظت کند. کلید جان دو ورودی و دو خروجی دارد، زیرا علاوه بر سیم فاز، سیم نول نیز به فیوز محافظ جان وصل می شود.
ظرفیت فیوزها در جعبه فیوز
- برای این که ظرفیت فیوزها را بدانیم باید به علامت B و C نوشته شده روی آن دقت کنید.
- برای روشنایی ساختمان از فیوز 12 آمپر استفاده می شود.
- برای آشپزخانه از فیوز 16 تا 20 آمپر استفاده می شود.
- برای هال و پذیرایی از فیوز 16 آمپر استفاده می شود.
- برای فیوزهای اصلی و فیوز محافظ جان، از فیوز 25 تا 32 آمپر استفاده می شود.
نکات مهم در خرید جعبه فیوز
- تعداد فیوز را به تناسب نیازی که دارید تهیه کنید.
- جعبه فیوزی تهیه کنید که به راحتی نصب می شود.
- جعبه فیوزی با درجه حفاظت بالا خریداری کنید.
- به زیبایی جعبه فیوز نیز توجه کنید.
- جعبه فیوزی که در برابر عوامل محیطی مقاوم باشد تهیه کنید.
- به استحکام فیزیکی جعبه فیوزها دقت کنید.
کلام آخر
همان طور که گفتیم جعبه فیوز به عنوان صفحه کنترل سیستم های الکترونیکی خانه ها طراحی و تولید می شود و همه خانه هایی که از چند دهه پیش بنا شدند دارای این پنل خدماتی مهم می باشند.
جعبه فیوزها دارای شکل و اندازه های گوناگونی هستند که با توجه به نوع کاربردشان مشتریان خاص خود را دارند. اندازه جعبه فیوزها تحت تاثیر تعداد خطوطشان متفاوت هستند.
سوالات متداول
محافظ جان دارای دو ورودی و دو خروجی است، زیرا علاوه بر سیم فاز، سیم نول نیز به فیوز محافظ جان وصل می شود.
یک کابل سه رشته‌ای از کنتور تامین می شود و سیم های فاز وارد جعبه می شوند و به فیوز متصل می گردند، سپس سیم های نول به ترمینال نول متصل می شود.
فیوزها از لحاظ سرعت عملکرد به دو نوع کندکار و تندکار تقسیم می شوند.
