تا چند سال قبل از جعبه تقسیم در برق کشی ساختمان ها به منظور ایجاد انشعاب و مخفی کردن اتصالات استفاده می شد، اما به مرور زمان، استانداردهای جدید مهندسی برق و مهندسین ناظر برق اجازه استفاده از این روش قدیمی را نمی دهند و سیم کشی به روش جعبه فیوز انجام می شود.
در سیستم برقی و صنعتی که بین قسمت های مختلف اتصالات الکتریکی وجود دارد، ممکن است هم به وسیله ترمینال و هم به صورت مستقیم سر به سر باشد که این اتصالات درون محفظه بسته ای به نام جعبه‌تقسیم (باکس پلاستیکی) قرار می گیرد.
در خانه های قدیم نیز برق کشی به روش جعبه‌تقسیم انجام گرفته و به دلیل این که امکان ایجاد مشکل در سیم کشی برق وجود دارد، قطعا گاهی نیاز به تعمیر دارد؛ پس با ما در سایت ساختمانچی همراه باشید تا بیشتر با جعبه تقسیم ها و کارکردشان آشنا شوید.
جعبه تقسیم چیست؟
قطعه ای الکترونیکی به شکل یک باکس مربع یا مستطیل شکل که برای قرار دادن سیم ها و اتصالات الکتریکی است و از طریق کابل وارد جعبه می شود و به قسمت های مختلف ساختمان فرستاده می شود. همچنین متصل کننده نودهای انتهایی هر بخش از ساختمان می باشد. جعبه تقسیم ها با نام های دیگری مثل جعبه الکتریکی، جانکشن باکس و جعبه ترمینال نیز شناخته می شوند.
چرا از جعبه تقسیم استفاده می شود؟
در اکثر جاهایی که برق باشد، جعبه‌تقسیم ها هم به شکل توکار و هم به شکل روکار هستند. از جمله دلایلی که از جبعه تقسیم استفاده می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جعبه تقسیم از سیم ها در برابر عوامل محیطی نظیر رطوبت، دمای بالا، نور خورشید و گرد و غبار محافظت می کند و از اتصال بین سیم ها جلوگیری کرده و موجب ایمنی بیشتر می شود.
- از تماس افراد و برخورد با سیم های برق جلوگیری می کند.
- از آسیب رساندن به موجوداتی مثل موش و جویدن سیم ها محافظت می کند.
- موجب می شود که نقشه الکتریکی ساختمان به چند واحد سازماندهی شود.
- در صورتی که به درستی پوشانده شود، حتی از انتشار آتش درون جعبه جلوگیری می کند.
انتخاب جعبه تقسیم مناسب
انتخاب جعبه‌تقسیم مناسب به این بستگی دارد که برای چه کاری استفاده می شود. مثلا آیا جعبه‌تقسیم ضد آب نیاز دارید؟ آیا این جعبه تقسیم را در فضای باز استفاده می کنید یا سرپوشیده؟
آیا جعبه تقسیم 4 یا 8 ترمینالی مناسب است؟ و سوالاتی از این دست، در انتخاب جعبه‌تقسیم مناسب مهم است. اما در کل برای انتخاب باکس تقسیم مناسب به موارد زیر توجه کنید:
- امتیاز حفاظت جعبه‌تقسیم
- نحوه اتصال سیم ها در جعبه‌تقسیم (تعداد و نوع ترمینال ها)
- اندازه و شکل جعبه‌تقسیم
- جنس جعبه
- کاربرد
- جایگاه مناسب برای برد و قطعات الکترونیکی
به دلیل حساسیت برد و قطعات الکترونیکی نمی توان آن ها را به تنهایی روی دیوار و یا دستگاه های صنعتی نصب کرد، زیرا ممکن است در تماس رطوبت و یا خوردگی قرار بگیرند و موجب اتفاقات زیادی شوند، پس جعبه‌تقسیم محافظ مناسبی برای قطعات الکترونیکی می باشد.
جعبه تقسیم از قطعات الکترونیکی در برابر گرد و غبار و خطرات احتمالی خارجی جلوگیری می کند و ظاهر کار را زیباتر و مرتب تر نشان می دهد.
قابلیت نصب ریل و ترمینال ریلی
اگر سیم ها با هم اتصال کنند و یا در هم بپیچند، از لحاظ ایمنی و عایق کاری بسیار خطرناک است، زیرا عایق کاری به کمک چسب برق صورت می گیرد که با گذشت زمان آسیب می بیند.
در این مواقع استفاده از ترمینال ریلی این مشکلات را برطرف می کند و نیز به راحتی می توانید اتصالات را از هم جدا کنید. جعبه تقسیم های مخصوصی که ریل و پایه برای نصب ترمینال در آن در نظر گرفته شده در بازار موجود است که پیشنهاد می شود از این مدل ها خرید کنید.
نصب کلید و پریز صنعتی
جعبه‌تقسیم ها فضای مناسبی برای نصب انواع کلید و سوکت های صنعتی هستند که البته باز هم نوع مخصوص آن در بازار موجود است.
اگر بخواهید ترکیبی از کلید، سوکت، نمایشگر و… را کنار هم قرار دهید، بهتر است از جعبه تقسیم پلاستیکی استفاده کنید.
انواع جعبه تقسیم از لحاظ جنس بدنه
- جعبه‌تقسیم گالوانیزه (فلزی)
- جعبه‌تقسیم ABS (پلاستیک)
- جعبه‌تقسیم PVC (پلاستیک)
- جعبه‌تقسیم فایبرگلاس (پلاستیک تقویت شده با الیاف)
جعبه تقسیم فلزی
جعبه الکتریکی فلزی در مقایسه با انواع دیگر از مقاومت بیشتری در مقابل اشعه ماوراء بنفش و شعله، برخوردار است و همچنین این جعبه‌تقسیم هم در دمای بالا و هم در دمای پایین می تواند استحکام خود را حفظ کند.
از معایب جعبه‌تقسیم فلزی می توان به قیمت بالای آن نسبت به انواع دیگر، وزن سنگین و رسانا بودن فلز اشاره کرد. از آن جا که فلز رساناست، باید جعبه تقسیم فلزی را به زمین اتصال دهید.
انواع جعبه تقسیم فلزی
جعبه‌تقسیم فولاد نرم (گالوانیزه): این جعبه تقسیم از ارزان ترین و در عین حال سنگین ترین و آسیب پذیرترین نوع جعبه تقسیم می باشد. این نوع جعبه در برابر خوردگی آسیب پذیر می باشد.
جعبه‌تقسیم آلومینیومی: این جعبه تقسیم به نسبت نوع فولادی وزن کمتر و محافظت بهتری در برابر خوردگی دارد. اما آلومینیوم به اندازه فولاد قوی نیست و در محیط های ناملایم امکان خوردگی آن وجود دارد.
جعبه‌تقسیم استیل ضد زنگ: این جعبه تقسیم به نسبت نوع آلومینیوم و فولاد، سخت تر و از ساختار قوی تری برخودار است، همچنین مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد. از بزرگ ترین ایرادهای این جعبه تقسم هزینه بالا و وزن سنگین آن است.
جعبه تقسیم پلاستیکی
باکس پلاستیکی یک محفظه دردار است که بدنه آن پلاستیکی بوده و برای پوشاندن وسایل الکتریکی استفاده می شود.
به دلیل این که نصب تجهیزات الکتریکی داخل ساختمان ها و پروژه های عمرانی تحت استاندارد و اصول پیش برود، از جعبه تقسیم های پلاستیکی استفاده می شود. در واقع دلیل اصلی استفاده از جانکشن باکس های پلاستیکی رعایت اصول استاندارد نصب می باشد.
مزایای جعبه‌تقسیم های پلاستیکی
جانکشن باکس های پلاستیکی مزایای زیادی را دارا می باشند که از جمله می توان به هزینه کم و سهولت نصب و استفاده از آن اشاره کرد. اما در نظر بگیرید که این جعبه‌تقسیم های پلاستیکی برای همه پروژه ها قابل استفاده نیستند.
در مواقعی که از جعبه تقسیم های پلاستیکی نمی توان استفاده کرد گزینه مناسب، جعبه های فلزی می باشند. هر دو جنس جعبه‌تقسیم در سایز و اندازه های مختلفی در بازار موجود هستند.
جعبه تقسیم پلاستیکی PVC : PVC ماده ای نارساناست و از ویژگی های مهم این جعبه تقسیم پلاستیکی سبک، قوی و ارزان بودن آن را می توان نام برد. اگر این جعبه‌تقسیم با سیم لخت، فیکسچر و یا سوئیچ برخورد کند، به دلیل نارسانا بودن، برق را هدایت نمی کند.
همچنین نیازی نیست تا این جعبه‌تقسیم با پایه به زمین متصل شود و به راحتی با سوراخ هایی که در پشت و طرفین جعبه تقسیم PVC وجود دارد، منگنه می شود.
جعبه تقسیم ABS : ABS یک پلاستیک سخت، سفت، قابل تنظیم و کم هزینه است که در مقایسه با موادی مثل فلز و فایبرگلاس، بسیاری از مزایا و معایب آن ها را داراست.
مقایسه جعبه تقسیم های الکتریکی PVC و ABS
- ABS در برابر دمای سرد مقاومت است و در برابر ضربه نیز تا حدی مقاومت بالاتری دارد.
- PVC کمی ارزان تر است و مقاومتش در برابر اشعه ماوراء بنفش تا حدی بالاتر می باشد.
- ABS مقاومت شیمیایی مشابهی با PVC دارد و هر دو نارسانا هستند و نیازی نیست که به پایه به زمین وصل شوند.
سخن نهایی
جعبه‌تقسیم ها یکی از ابزارهای مفید و کاربردی برای حفاظت از کابل و سیم های برق می باشند، که به کمک آن ها می توانید انشعابات مختلف را برای کاربردهای گوناگون داشته باشید.
همان طور که گفتیم باکس های تقسیم دارای مدل ها و جنس های متفاوت هستند که با توجه به جای قرار گیری، پروژه و فعالیت مورد نظر خود یک نمونه مناسب را تهیه کنید.
سوالات متداول
جعبه‌تقسیم پلاستیکی هم سبک تر است و هم قیمت آن نسبت به جعبه‌تقسیم فلزی مناسب تر می باشد.
جعبه‌تقسیم، سیم ها را از عوامل محیطی مثل گرد و غبار، نور مستقیم خورشید، تماس افراد با برق و عوامل دیگر محافظت می کند.
این قطعات را به دلیل حساسیت بالا، نمی توان روی دیوار نصب کرد، اما با کمک یک جعبه تقسیم علاوه بر زیبایی از سیم ها نیز محافظت می شود.
اگر با هزینه و وزن زیاد جعبه مشکلی ندارید بهترین گزینه جعبه‌تقسیم های استیل ضد زنگ می باشند.
جعبه‌تقسیم های پلاستیکی PVC سبک، قوی و ارزان هستند و نسبت به ABS گزینه مناسب تری می باشد.
