بتن شاتکریت یا پاششی، عملیات پاشش بتن یا ملات بر روی سطح حفاری شده توسط جریان هوای فشرده می باشد. این ملات شامل سیمان، ماسه و شن است و به دلیل بالا بودن سرعت پاشش آن بر روی سطح به صورت دینامیکی فشرده می شود.
امروزه استفاده از شاتکریت در سراسر دنیا رایج بوده و از این تکنولوژی در لاینینگ کانال ها، مخازن و سدها، تونل سازی، معدن های زیر زمینی، ایستگاه های چاه و حفره های زیر زمینی سنگ شکن ها و استخرهای شنا استفاده می شود. در ادامه این مطلب از ساختمانچی با ما همراه باشید و با ویژگی های بتن شاتکریت بیش تر آشنا شوید.
ویژگی های بتن شاتکریت
- نسبت آب به سیمان در این نوع بتن معمولا بین 0.35 تا 0.5 می باشد.
- سنگدانه های بتن مصرفی حداکثر 20 میلی متر دارند.
- وزن مخصوص در بتن پاششی همانند بتن معمولی متراکم شده می باشد.
مزایای استفاده از بتن شاتکریت
- بتن شاتکریت آب کمتری مصرف می کند، به همین دلیل مقاومت فشاری آن زیاد می باشد.
- اجرای بتن شاتکریت نیازی به قالب بندی ندارد، در نتیجه سرعت در اجرا آن بالا می باشد.
- بدون استفاده از قالب می توان اشکال پیچیده را توسط این بتن بوجود آورد.
- هزینه های تولید و اجرای این نوع بتن پایین بوده و از لحاظ اقتصادی متریالی مقرون بصرفه محسوب می شود.
- به فضای کمی جهت قراردادن وسایل و اجرای بتن نیاز دارد.
معایب استفاده از بتن شاتکریت
- بتن شاتکریت مصرف سیمان بالایی دارد.
- برای اجرا و پاشش بتن به افراد ماهر و متخصص نیاز می باشد.
- اجرای این نوع بتن به وسایل خاصی نیاز دارد.
عیار بتن شاتکریت
عیار این بتن نشان دهنده میزان سیمانی است که در واحد حجم آن به کار رفته است. نکته مهم در تعیین عیار شاتکریت بتن، طرح اختلاط آن است، که با دانستن این عدد می توان مقاومت و کارایی بتن ساتکریت را مشخص کرد. به عبارتی هرچه نسبت آب به سیمان در شاتکریت بتن کمتر باشد؛ مقاومت شاتکریت بیشتر خواهد بود.
طرح اختلاط بتن شاتکریت
این طرح بستگی به سطحی دارد که قرار است با این نوع بتن ترمیم شود.به دلیل این که در شاتکریت خشک، وظیفه اختلاط شاتکریت بتن به عهده دستگاه است، رعایت طرح اختلاط و پیاده‌سازی آن در زمان اجرای شاتکریت، زمانی که از شاتکریت تر استفاده می‌شود؛ اهمیت بیشتری نسبت به شاتکریت خشک دارد. این در حالی است که شاتریت تر، طرح اختلاط باید توسط نیروی انسانی پیاده سازی شود.
انواع دستگاه شاتکریت
دستگاه شاتکریت به دو صورت شاتکریت مخلوط تر و شاتکریت مخلوط خشک وجود دارد که به شرح زیر می باشند:
شاتکریت مخلوط تر
در شاتکریت مخلوط تر، بتن وارد پمپ شاتکریت می شود و بعد از عبور از لوله های پلاستیکی به سطح مورد نظر می پاشند.
از مخلوط تر در مکان هایی که مقاومت فشاری بالا اهمیت دارد استفاده می شود. با استفاده از این نوع شاتکریت می توان دیوار بتنی با ضخامت 50 سانتی متر و سقف به ضخامت 20 سانتی متر را اجرا نمود.
مزایای شاتکریت تر
- ضخامت لوله های بتنی را می توان در محیط هایی که احتمال خوردگی و آتش سوزی وجود دارد، بالا برد.
- با استفاده از این روش می توان سازه های بتنی با اشکال غیر منظم را اجرا نمود.
- استفاده از شاتکریت تر نیاز به قالب بندی ندارد و به همین دلیل هزینه های مربوط به تامین نیروی انسانی و اجرای قالب بندی را می توان کاهش داد.
- از این روش می توان برای روکش نمودن پایه پل ها و لاینینگ تونل ها استفاده نمود.
- مقاومت مکانیکی شاتکریت مخلوط تر نسبت به شاتکریت مخلوط خشک بالاتر است.
- در این روش بین بتن و میلگرد چسبندگی بهتری صورت می گیرد.
- اجرای این روش سبب کاهش نفوذ پذیری در بتن می شود.
- با استفاده از روش تر می توان سطح را آب بندی کرد.
معایب شاتکریت تر
- مسافت حمل بتن در روش شاتکریت تر محدود می باشد.
- این روش حساسیت زیادی نسبت به کیفیت مواد دانه بندی دارد.
- هزینه تمیز کردن لوله ها بالاست و سرمایه گذاری زیادی برای تجهیزات آن نیاز است.
شاتکریت مخلوط خشک
در این روش در مرحله آخر هنگام خروج مواد، آب مورد نیاز از سر نازل به آن افزوده می شود. این روش برای انجام کارهای تعمیراتی و روکش کمتر از 10 سانتی متر مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش بتن حاصل مقاومت مکانیکی بالایی ندارد.
مزایای شاتکریت خشک
- از مزایای استفاده از شاتکریت خشک این است که حمل و نقل آن در مسافت های زیاد مانند استفاده در معادن، به سهولت انجام می پذیرد.
- قیمت شاتکریت خشک نسبت به شاتکریت تر پایین تر می باشد.
معایب شاتکریت خشک
- بتن حاصل مقاومت مکانیکی بالایی ندارد. زیرا در این روش از مصالح سنگی درشت دانه استفاده نمی شود.
- قسمت عمده ای از ملات به دلیل نچسبیدن و هیدراته نشدن هدر می رود.
- پراکندگی دانه های سیمان باعث ایجاد گرد و غبار زیادی در محل اجرا می شود.
- بعضی از بخش های ملات به دلیل نرسیدن آب به همه ی دانه ها به صورت هیدراته نشده باقی می ماند.
- به دلیل آب زیاد احتمال ترک خوردگی و یا انقباض ناشی از خشک شدگی در سطح بتن وجود دارد.
کاربرد بتن شاتکریت
- ایجاد پوششی ضد آتش بر روی سازه های گوناگون مانند ورقه های فولادی
- پوشش داخل تونل ها
- تثبیت کردن شیب ها
- تعمیر و بازسازی سازه ها
- جلوگیری از فرسایش خاک
- احداث دیوارهای حایل
- ساخت استخرهای بتنی
- ساخت مخازن بتنی بزرگ
- انجام کارهای هنری و تزیینی بر روی سازه ها
- پوشش داخلی تانک ها
دانه بندی بتن شاتکریت
دانه بندی بتن پاششی از ترکیب سیمان، ماسه، گرانول، مواد افزودنی ریز دانه و آب ساخته شده است. میزان استفاده از این مواد در داخل بتن تاثیر زیادی بر کاربرد آن در سازه های مختلف دارد. 75 درصد وزن و 65 درصد حجم بتن شاتکریت را معمولا ماسه و گرانول تشکیل می دهد.
مزایای مواد افزودنی در بتن شاتکریت
- مواد افزودنی سبب افزایش توان چسبندگی ملات در بتن شاتکریت می شود.
- مواد افزودنی باعث می شوند که ملات های سیمانی به درجه مطلوبی از روانی برسند و اجرا آن به سهولت انجام پذیرد.
- استفاده از مواد افزودنی سبب می شود تا عمر مفید بتن افزایش یابد.
- مواد افزودنی به عملیات بتن پاشی سرعت می بخشد.
نکات مهم در مورد بتن پاششی یا شاتکریت
- برای اینکه این محصول ماندگاری بیشتری داشته باشد، باید آن را در بسته بندی های اولیه، در جایی خشک و بدون رطوبت و دور از سرما و گرما نگهدارید.
- افزودن دوده سیلیس در بتن پاششی معمولا سبب کاهش زیادی در کمانه کردن سنگدانه های مخلوط و پرت کم در کار می شود. به همین دلیل در تعیین نسبت های مخلوط بتن پاششی باید به این نکته توجه داشته باشید که قسمتی از این مخلوط در اثر کمانه کردن سنگدانه ها در هنگام پاشیدن از دست می رود.
- توجه به مسائل ایمنی در هنگام اجرای بتن شاتکریت بسیار مهم است، زیرا سرعت پاشش ذرات بتن در هنگام اجرا بسیار بالا می باشد.
کلام پایانی
امیدواریم مطالعه این نوشته از ساختمانچی و نکاتی که در مورد بتن پاششی ذکر شد برای شما کاربران گرامی مفید بوده باشد. از این که تا پایان با ما همراه بودید از شما سپاسگزاریم. نظرات خود را در مورد این مطلب با ما در میان بگذارید.
