آسفالت گرم چیست؟

آسفالت گرم مخلوطی از سنگدانه های خردشده و دانه بندی شده می باشد که در کارخانه آسفالت، حرارت می دهند و با قیر گرم در درجه حرارت‌های معین، مخلوط می کنند. سپس به همان صورت گرم بر روی سطوح موردنظر مانند اساس، زیر اساس، رویه های بتنی و سطوح دیگر پخش می کنند.

انواع آسفالت

مخلوط‌ های آسفالت گرم از نظر قشرهای روسازی انواع مختلفی دسته بندی می شوند که در ادامه این نوشته از ساختمانچی به معرفی آن ها می پردازیم:

قشر رویه (توپکا)

آسفالت رویه آخرین لایه ی آسفالت محسوب می شود که مستقیما با فضای بیرون و ترافیک وسایل نقلیه در تماس است. بنابراین باید به نحوی تولید و اجرا شود که در برابر تغییرات جوی و ترافیک سنگین مقاوم باشد و استحکام و مقاومت آن کاهش نیابد.

لایه رویه دارای دانه بندی ریز می باشد و فضای خالی بین سنگدانه های آن بیشتر است. برای افزایش دوام آسفالت رویه و بهبود مقاومت آن در مقابل لغزندگی و شیار افتادگی می‌توان از نوعی آسفالت به نام ماستیک درشت دانه استفاده کرد.

لایه آستر (بیندر)

این قسمت بین لایه رویه و لایه اساس قیری قرار می گیرد و معمولا دانه بندی آن درشت تر از لایه رویه است و مقدار قیر آن کم است. اندازه سنگدانه ها در این لایه بین 5 تا 19 میلی متر می باشد.

گاهی اوقات در شرایط ترافیک خیلی سنگین، از جمله در بنادر، از دانه‌ بندی‌ های قشر آستر با سنگدانه‌ های حداکثر ۲۵ میلی متر که در مقابل تغییر شکل حساسیت کمتری دارند، استفاده می‌شود.

اساس قیری

اساس قیری اولین لایه روسازی آسفالت می باشد که مستقیما روی لایه زیر اساس و یا اساس قرار می گیرد. دانه بندی اساس قیری درشت تر و میزان قیر آن از آسفالت آستر و رویه کمتر است.

اندازه سنگدانه ها در این لایه معمولا بین 50 تا 75 میلی متر می باشد. اساس قیری با دانه های باز مانند یک لایه زهکش عمل می کند که آب های نفوذی به سیستم روسازی را تخلیه می کند.

آسفالت ماستیک دانه درشت

نوعی مخلوط آسفالت گرم با دانه های گسسته می باشد که از دو قسمت سنگدانه های درشت و ملات پر از قیر تشکیل می شود. این مخلوط ساختار درشت دانه ای دارد که در آن سنگدانه ها در تماس با یکدیگر هستند. از این نوع آسفالت به عنوان لایه رویه در مناطق گرمسیر و جاده های پر تردد استفاده می شود.

ساختار درشت دانه ای و استفاده از قیر فراوان باعث افزایش مقاومت و پایداری این نوع آسفالت در مقابل شیار، افتادگی و تغییر شکل می شود. علاوه بر آن ضریب اصطکاک و مقاومت لغزشی رویه را افزایش می دهد و به عنوان یک لایه زهکش برای آب های سطحی عمل می کند.

ماسه آسفالت

ماسه آسفالت از ماسه‌شسته یا ماسه‌شکسته یا مخلوطی از این دو با قیر خالص تهیه می‌شود. این مخلوط را می‌توان در قشرهایی به ضخامت حداقل ۱۵ میلی متر پخش و اجرا کرد یا از آن برای مسطح کردن رویه‌ های قدیمی استفاده نمود.

آسفالت متخلخل

آسفالت متخلخل مخلوطی از مصالح سنگی خرد شده با دانه بندی باز، با قیر خالص اصلاح‌شده می باشد که در کارخانه آسفالت تهیه می شود. این آسفالت را نمی توان به عنوان لایه جایگزین برای قشر رویه مورد استفاده قرار داد.

آسفالت متخلخل مانع از انعکاس نور چراغ های وسایل نقلیه می شود و نور را پخش نمی کند. همچنین آب های سطح رویه را به خارج از عرض خیابان هدایت می کند و مانع از پخش و پاشیده‌شدن آب می شود.

قیر

قیر مصرفی در آسفالت گرم از نوع قیرهای خالص است که از تقطیر مستقیم مواد نفتی تهیه می‌شود. این قیرها باید همگن و فاقد آب باشند و وقتی که تا ۱۷۵ درجه سانتی گراد گرم ‌می‌شوند، کف نکند.

انتخاب قیر

انتخاب قیر مناسب برای هر پروژه بسیار مهم است. نوع قیر مصرفی برای هر پروژه باید براساس نوع دانه‌ بندی مصالح سنگی، شرایط جوی محل اجرای طرح و ضخامت آسفالت موجود، توسط مهندس مشاور انتخاب شود.

افزودنی‌ های تثبیت کننده در آسفالت

به منظور جلوگیری از جدا شدن یا ریزش قیر آسفالت از سنگدانه‌ ها، تثبیت کننده‌ هایی نظیر الیاف سلولزی یا معدنی مورد استفاده قرار می گیرد. مقدار الیاف سلولزی مصرفی باید حداقل ۰/۳ درصد وزن مخلوط آسفالتی یا بیشتر باشد.

برای الیاف معدنی، میزان مصرف باید حداقل ۰/۴ درصد وزن مخلوط آسفالت باشد تا از ریزش قیر جلوگیری کند. در صورت استفاده از مواد افزودنی تثبیت کننده، این مواد باید در پیمانه‌ های دقیق از پیش اندازه‌گیری‌شده به واحد مخلوط‌ کن اضافه شود.

تغییر در وزن این مواد باعث تغییر در کارایی مخلوط آسفالتی می‌ شود. در صورتی که از افزودنی‌ های سلولزی استفاده شود، این مواد نباید قبل از مصرف در معرض رطوبت قرار بگیرند.

کنترل کیفیت مخلوط آسفالتی

از آسفالت های اساس قیری، آستر و رویه تولید شده در کارخانه آسفالت باید حداقل روزانه 2 نمونه و در صورتی که تولید زیاد باشد از هر 350 تن آسفالت یک نمونه از کامیون حامل آسفالت برداشت و مورد آزمایش قرار داد تا نتایج دانه بندی، درصد قیر، استحکام، فضای خالی، وزن مخصوص آسفالت و فضای خالی پرشده با قیر مشخص شود.

نتایج هر کدام از این مقادیر، باید در داخل محدوده مشخصات باشد، در غیر این صورت باید فورا اقدامات لازم جهت رفع عیب انجام شود. چنانچه نتایج آزمایش ها در 4 نوبت متوالی خارج از محدوده مشخصات باشد، بایستی عملیات آسفالتی متوقف و پس از رفع عیب مجددا شروع گردد.

حمل آسفالت

حمل آسفالت از محل کارخانه تا محل پخش به وسیله کامیون انجام می گیرد. سطوح داخلی کامیون که با آسفالت تماس دارد باید کاملا تمیز و عاری از هرگونه آلودگی باشد.

برای پیشگیری از چسبیدن آسفالت به دیواره های اطاق کامیون، باید قبل از اینکه آسفالت را بریزند، اطاق کامیون را با آب آهک شستشو داد. شستشو با هر نوع روغن ممنوع می باشد.

هرگاه در مدت زمان حمل آسفالت، درجه حرارت آسفالت بیش از 10 درجه سانتیگراد افت کند، کامیون بایستی با برزنت پوشیده شود تا سطح آسفالت سرد نشود و خاصیت یکنواختی خود را از دست ندهد.

حداکثر زمان حمل آسفالت 45 دقیقه و حداکثر فاصله حمل با کامیون 70 کیلومتر می باشد. افزایش زمان و درجه حرارت زیاد آسفالت در جریان حمل باعث می شود مقداری قیر در کف کامیون جمع شود و آسفالت بالای کامیون، کم قیر و آسفالت کف کامیون، پر قیر شود.

این جدایی باعث می شود که هنگام پخش آسفالت، قسمتی پر قیر و قسمتی کم قیر شود که در قسمت کم قیر طول عمر آسفالت کوتاه و در قسمت پر قیر، قیرزدگی در آسفالت روی خواهد داد.

درجه حرارت پخش آسفالت

درجه حرارت پخش آسفالت بستگی به جنس و ضخامت قشر آسفالت و دانه بندی آن و همچنین خصوصیات فیزیکی قیر موجود در آن دارد. حداقل درجه حرارت بتن های آسفالتی گرم به هنگام پخش، 120 درجه سانتیگراد می باشد.

درجه حرارت هوا هنگام پخش آسفالت

حداقل درجه حرارت هوا برای پخش آسفالت، 10 درجه سانتی گراد می باشد. چنانچه هوا رو به سردی رود عملیات پخش آسفالت در کمتر از 10 درجه سانتی گراد مجاز نمی باشد.

پخش آسفالت باید ترجیحا در فصول مناسب و گرم سال که درجه حرارت سطح راه بیش از 25 درجه سانتی گراد است، اجرا گردد.

مقایسه آسفالت سرد و گرم

1. آسفالت گرم از سنگ‌ دانه‌های خرد شده و دانه‌ بندی شده که در کارخانه با قیر با هم ترکیب می‌شوند و حرارت می‌ بینند، تولید می شود. در حالی که آسفالت سرد از به مخلوط سنگ‌ دانه‌‌‌‌‌‌‌ ها با قیرهای محلول یا قیرابه‌‌‌‌‌‌‌ها در دمای محیط به وجود ‌می‌ آید.
2. آسفالت گرم تقریبا با همان درجه حرارت تولید شده در کارخانه روی سطوح موردنظر نصب و اجرا می‌شود. اما آسفالت سرد در دمای محیط و یا تحت اثر حرارت باید خشک باشد، سپس مورد استفاده قرار گیرد.
3. آسفالت گرم محدودیت زمانی و مکانی برای انتقال محصول دارد، اما آسفالت سرد را‌ می‌ توان در مسافت‌ های زیاد حمل و منتشر کرد یا آن را در کارگاه انبار کرد و در موقع لزوم استفاده کرد.

بازیافت آسفالت گرم

بازیافت آسفالت گرم انواع مختلفی دارد که در ادامه آن ها را بررسی می کنیم.

• بازیافت کارخانه ای
  مصالح بازیافتی از روسازی موجود، به کارخانه آسفالت مرکزی حمل می شود و در صورت لزوم با مصالح سنگی و قیری جدید مخلوط و به آسفالت گرم تبدیل می شود. این آسفالت مجداً به محل انتقال و پخش می شود.
• بازیافت درجا
  در این روش تمامی عملیات بازیابی آسفالت گرم در محل مصرف انجام و در سطح راه پخش و متراکم می شود.
• آسفالت بازیافتی
  مصالح حاصل از آسفالت که شامل قیر و مصالح سنگی است، با روش های گوناگون و با حرارت یا بدون حرارت سطح روسازی انجام می شود.

عوامل موثر بر قیمت آسفالت و آسفالت کاری

مهم‌ ترین عامل در تخمین قیمت آسفالت کاری، مساحت فضای موردنظر است. این موضوع علاوه بر میزان آسفالت موردنیاز، بر تعداد نیروی کار و ماشین‌آلات مورد استفاده نیز اثر دارد.

اگر فضا کوچک باشد، نمی‌توان از ماشین‌ آلات سنگین استفاده کرد؛ بنابراین باید از ماشین‌ های کوچک و یا تعداد نیروی انسانی بالا بهره برد.

نوع سطح کار در آسفالت کاری بسیار مهم است و معمولاً فضاهای شیب‌ دار و یا دارای پستی بلندی، نسبت به فضاهای مسطح، میزان آسفالت و ساعت کاری بیشتری را نیز می‌ گیرند و بنابراین هزینه نهایی کل پروژه هم بیشتر می‌ شود.

انجام مراحل مختلف زیرسازی در هزینه آسفالت کاری بسیار مؤثر است. البته این موضوع در مورد مکان‌ هایی که برای اولین بار آسفالت می‌ شوند بسیار مشهودتر است.

برای این منظور باید شیب سازی، هموارسازی سطح، پاک‌ سازی سطح از ریشه‌ های درختان، بوته‌ ها و سنگ‌ ها به‌ خوبی انجام شود. قاعدتاً هر چقدر میزان ناهمواری‌ ها بیشتر باشد، باید زیرسازی بیشتری انجام داد.

قیمت آسفالت نیز به عواملی چون جنس و کیفیت آسفالت، نوع و تعداد مواد مخلوط در آن، کارخانه تولیدکننده محصول و مقدار آن بستگی دارد.

کلام پایانی

ما در این نوشته از ساختمانچی به معرفی آسفالت گرم و نکات مربوط به آن پرداختیم. امیدواریم از مطالعه این مطلب لذت ببرید و به اطلاعات ارزنده ای در این زمینه دست یابید. در صورت تمایل می توانید نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را در این باره با ما اهالی ساختمانچی در میان بگذارید.